التهاب روده

بیماری التهاب روده (IBD) گروهی از اختلالات مزمن است که بر دستگاه گوارش تأثیر می گذارد و باعث التهاب و آسیب در نواحی مختلف دستگاه گوارش، به خصوص روده می‌شود. این بیماری شامل دو وضعیت اصلی است: بیماری کرون و کولیت اولسراتیو.
در حالی که التهاب روده اغلب با مشکلات گوارشی مشابه اشتباه گرفته می شود، اما این بیماری مجموعه‌ای پیچیده و متمایز از بیماری‌ها است که پیامدهای قابل توجهی برای افراد مبتلا دارد. در این مقاله به پیچیدگی‌های بیماری التهاب روده می‌پردازیم و علل، علائم، چالش‌های تشخیصی، گزینه‌های درمانی، و تأثیر آن بر افراد و کیفیت زندگی آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

در مورد بیماری‌های معده بیشتر بدانید

آشنایی با بیماری التهابی روده

بیماری التهاب روده با التهاب مزمن دستگاه گوارش مشخص می شود که می تواند در هر جایی از دهان تا مقعد ظاهر شود. این بیماری به دو صورت افراد را درگیر می‌کند:
1. بیماری کرون
در این حالت بیماری می تواند هر بخشی از دستگاه گوارش، از دهان تا مقعد را درگیر کند. التهاب در تمام ضخامت دیواره روده گسترش می یابد و می تواند منجر به عوارضی مانند تنگی، فیستول و آبسه شود. بیماری کرون نوع خاصی از التهاب روده است که تشخیص آن برای پزشکان چالش برانگیزتر است و در بسیاری موارد تشخیص بیماری در مراحل اولیه پیشرفت آن بسیار سخت است.

2. کولیت اولسراتیو

کولیت اولسراتیو که به صورت خلاصه «کولیت» نامیده می شود، نوع دیگر بیماری التهاب روده است که به طور خاص روده بزرگ (کولون) و رکتوم را تحت تاثیر قرار می دهد. التهاب معمولا در داخلی ترین پوشش روده بزرگ و رکتوم رخ می دهد و ممکن است منجر به زخم و خونریزی شود. این بیماری باعث ایجاد ایجاد اولسر (زخم های ریز و باز) در پوشش داخلی روده (لایه‌های سطحی) می‌شود.

علت بیماری التهاب روده

علت دقیق بیماری التهاب روده به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که این بیماری ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و سیستم ایمنی است. هرچند پزشکان هنوز دگیر تحقیقات برای کشف دلیل بیماری التهاب روده هستند، اما دلایل زیر به عنوان اصلی‌ترین عاملان بروز این بیماری شناخته شده‌اند.

• ژنتیک

سابقه خانوادگی بیماری التهاب روده احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.

• اختلال در سیستم ایمنی

پاسخ ایمنی غیرطبیعی ممکن است منجر به التهاب مزمن در دستگاه گوارش شود.

یکی از روش‌های کاهش وزن انجام  جراحی بای پس معده است. در این زمینه می‌توانید با بهترین جراح چاقی در تهران مشورت کنید.

• عوامل محیطی

رژیم غذایی، باکتری های روده و قرار گرفتن در معرض برخی عفونت ها ممکن است در بروز بیماری التهاب روده نقش داشته باشند.

• موقعیت جغرافیایی

شاید عجیب به نظر بیاید، اما تحقیقات جدید نشان داده است که نرخ ابتلا به بیماری التهاب روده در افرادی که در در استرالیا، اروپای غربی و آمریکا زندگی می‌کنند نسبت به کشورهای آسیایی و آفریقایی بیشتر  است.

• سیگار کشیدن

سیگار کشیدن خطر ابتلا به بیماری کرون را افزایش می دهد اما ممکن است اثر محافظتی در برابر کولیت اولسراتیو داشته باشد.

• سن

بیماری التهاب روده بیشتر در افراد زیر 30 سال بروز پیدا می‌کند، اما موارد زیادی نیز دیده شده است که افراد در سنین بالاتر حتی بیشتر از 60 سال به این بیماری دچار شده‌اند.

علائم و چالش‌های تشخیصی بیماری التهاب روده

علائم بیماری التهاب روده می تواند از نظر نوع و شدت بسیار متفاوت باشد. برخی از علائم رایج عبارتند از:

• اسهال مداوم
• درد و گرفتگی شکم و احساس دفع مدفوع شدید (زور و پیچ)
• وجود خون در مدفوع
• کاهش وزن بی‌دلیل
• کاهش اشتها
• کم خونی
• خستگی و بی حالی
• عدم رشد در کودکان

با این حال، این علائم منحصر به بیماری التهاب روده نیستند و می توانند با سایر اختلالات گوارشی همپوشانی داشته باشند. این موضوع اغلب منجر به چالش های تشخیصی، تاخیر در درمان و تشخیص های اشتباه در مورد بیماری التهاب روده می شود. تشخیص دقیق بیماری التهاب روده با ترکیبی از معاینات فیزیکی، آندوسکوپی، کولونوسکوپی، آزمایش های تصویربرداری و گاهی اوقات بیوپسی امکان‌پذیر است.

تاثیر بیماری التهاب روده بر کیفیت زندگی

بیماری التهاب روده فقط یک وضعیت فیزیکی نیست. به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی افرادی که با آن زندگی می کنند تأثیر می گذارد. ماهیت مزمن بیماری، همراه با تشدید علائم که اغلب غیر قابل پیش‌بینی است، می تواند منجر به استرس عاطفی، اضطراب و افسردگی شود. افراد مبتلا به بیماری التهاب روده ممکن است به دلیل نیاز مکرر به دستشویی، محدودیت های غذایی و مشکلات ناشی از شرایط مرتبط با روده، با چالش‌های اجتماعی و روانی مواجه شوند.

چگونه با بیماری التهاب روده زندگی کنیم؟

بیماری التهاب روده چالش های خاص خود را دارد، اما شما نباید اجازه دهید که این بیماری جلوی شما را بگیرد. شما هنوز می توانید در کار، سفر، ورزش و تفریح داشته باشید و از زندگی خود لذت ببرید.

برای حفظ سلامت خود، به نکات زیر توجه کنید:

• یک برنامه غذایی متعادل و سالم داشته باشید که به بهبود زخم های روده و جلوگیری از خستگی کمک کند.
• غذاهای عامل بروز یا تشدید علائم را در طول دوره های فعال بیماری شناسایی و از خوردن آن ها پرهیز کنید.
• اگر نگران سوءتغذیه هستید، با پزشک خود در مورد مصرف مکمل‌های مناسب صحبت کنید. مصرف یک مولتی ویتامین روزانه می‌تواند از بروز سوء تغذیه جلوگیری کند و وضعیت جسمانی شما را بهبود ببخشد.
• قبل از استفاده از پروبیوتیک‌ها برای تعادل روده، حتما با پزشک مشورت کنید.
• ورزش منظم انجام دهید تا سطح انرژی خود را بالا ببرید و استرس را کاهش دهید. اما در نظر داشته باشید که از ورزش‌های شدید خودداری کنید، به خصوص اگر قبلاً ورزش نمی‌کردید و به تازگی ورزش را شروع کرده‌اید.
• روشهای مختلف آرامش روان را یاد بگیرید تا با استرس بهتر کنار بیایید. یوگا و مدیتیشن می‌تواند کمک زیادی به بهبود شرایط روحی شما کند و استرس را که یکی از علائم تشدید کننده بیماری التهاب روده است، مهار کند.

گزینه های درمان بیماری التهاب روده

هدف درمان بیماری التهاب روده مدیریت علائم، القای بهبودی و جلوگیری از عود بیماری است. برنامه های درمانی متناسب با شرایط، شدت و پاسخ فرد به درمان تنظیم می شود. گزینه ها معمول برای درمان بیماری التهاب روده عبارتند از:

• درمان دارویی

داروهای ضدالتهابی، سرکوب کننده‌های سیستم ایمنی و درمان‌های بیولوژیک معمولاً برای کاهش التهاب و مدیریت علائم تجویز می‌شوند.

داروهای ضد التهاب شامل آمینوسالیسیلات‌ها و کورتیکواستروئیدها اولین داروهایی هستند که پزشک برای بیمار تجویز می‌کند.

سرکوب کننده‌های سیستم ایمنی در مرحله‌ دوم درمان دارویی تجویز می‌شوند و از آنجایی که مصرف آن‌ها می‌تواند عفنت ناشی از بیماری التهاب روده را تشدید کند، همراه با آن‌ها داروهای آنتی بیوتیک نیز تجویز می‌شود.

در مورد بیماری سندروم روده تحریک پذیر بیشتر بدانید

• رژیم درمانی

اصلاحات رژیم غذایی می تواند به کاهش علائم کمک کند و به بهبود و کاهش علائم و همچنین جلوگیری از عود کردن بیماری کمک کند.

• جراحی

در موارد شدید، ممکن است جراحی برای برداشتن بخش های آسیب دیده روده یا رفع عوارضی مانند آبسه یا تنگی روده لازم باشد.

• تغییر سبک زندگی

مدیریت استرس، اتخاذ یک رژیم غذایی سالم، هیدراته ماندن و ورزش منظم می تواند به مدیریت علائم و بهبود شرایط کلی زندگی کمک کند.

تحقیقات جاری و چشم انداز آینده در درمان بیماری التهاب روده

تحقیقات و پژوهش برای درمان بیماری التهاب روده در حال پیشرفت است. تحقیقات در حال انجام بر شناسایی استراتژی های درمانی موثرتر، نشانگرهای تشخیصی اولیه و اهداف بالقوه برای مداخله متمرکز است. هدف درمان‌های نوظهور تعدیل دقیق‌تر پاسخ ایمنی، به حداقل رساندن عوارض جانبی و افزایش نتایج درمانی برای مبتلایان به بیماری التهاب روده است.