بدن انسان از میلیاردها سلول تشکیل شده‌است که هماهنگی بین فعالیت آن‌ها باهم اهمیت زیادی دارد. راهکارهای مختلفی برای ایجاد این هماهنگ بودن بین اندام‌ها و دستگاه‌ها مختلف بدن وجود دارد. هورمون‌ها یکی از تنظیم کننده‌های عملکرد بدن هستند که مقدار آن‌ها با توجه به شرایط بدن تغییر می‌کند.
پرولاکتین یکی از هورمون‌های مهم در بدن است که نقش‌های متعددی را بر عهده دارد. در ادامه این مقاله شما را با روش‌های درمان پرولاکتین بالا آشنا خواهیم کرد.
هورمون پرولاکتین
پرولاکتین یکی از هورمون‌های مهم بدن انسان است که از غده هیپوفیز ترشح می‌شود. اغلب این هورمون به عنوان فاکتور اصلی تولید کننده شیر در دوران شیردهی خانم‌ها شناخته می‌شود. این دلیل نمی‌شود که فقط در زنان شیرده این هورمون وجود داشته باشد. به طور کلی در زنان و مردان همواره مقداری از هورمون پرولاکتین در خون وجود دارد. در مردان نقش این هورمون به طور دقیق پیدا نشده‌است ولی عمدتا بر تولید اسپرم تاثیر می‌گذارد.
در اواخر دوران بارداری مقدار این هورمون در بدن مادر افزایش می‌یابد تا بدن برای شیردهی آماده شود. مقادیر بالای پرولاکتین در بدن مادر، برخلاف استروژن و پروژسترون حتی بعد از زایمان و تولد نوزاد نیز ادامه می‌یابد. سطح بالای پرولاکتین تولید شیر را تحریک می‌کند؛ همچنین از تخمک گذاری جلوگیری می‌کند.
در زنانی که باردار نیستند؛ وجود این هورمون در خون در تنظیم چرخه قاعدگی نقش دارد. گاها شرایطی پیش می‌آید که این هورمون به مقدار بالا در بدن تولید می‌شود؛ در چنین شرایطی باید از راهکارهای درمان پرولاکتین بالا استفاده کرد.
نقش هورمون پرولاکتین در چاقی
مقدار ترشح پرولاکتین در بدن با توجه به عوامل مختلفی تغییر می کند. یکی از تنظیم کننده های مهم ترشح آن، وزن بدن است. ترشح پرولاکتین در کودکان و بزرگسالان با افزایش وزن، بیشتر می شود. این ارتباط بین چاقی و مقدار پرولاکتین در خون دو سویه است. پرولاکتین در میزان رسوب چربی در بدن نیز نقش دارد.
با کاهش وزن مقدار ترشح این هورمون به حالت عادی خود بر می‌گردد؛ در این مسیر کاهش سطح انسولین پلاسما نیز نقش موثری دارد. سطوح بالای پرولاکتین در خون بر روی متابولیسم و سوخت ساز بدن نیز تاثیر می‌گذارد. این حالت در هر دو جنس اتفاق می‌افتد و افزایش وزن و اختلالات عصبی روانی را در پی دارد.
بیشتر بخوانید: بیماری‌های چاقی
در مادران شیرده، پرولاکتین بر روی مرکز اشتها در مغز نیز اثر می‌گذارد و اشتهای فرد را افزایش می‌دهد. این مکانسیم به منظور تهیه انرژی لازم برای تولید شیر صورت می‌گیرد. در صورتی که مقدار ترشح این هورمون بالا باشد؛ برای جلوگیری از عوارض آن از روش‌های درمان پرولاکتین بالا استفاده می‌شود.
راه‌های درمان پرولاکتین بالا
وجود پرولاکتین در مقادیر نرمال وظایف مهمی را در بدن ایفا می‌کند. گاها شرایطی پیش می‌آید که این هورمون بیشتر از مقادیر طبیعی در خون دیده می‌شود. هایپرپرولاکتینمیا می‌تواند عوارض متعدد و مضری برای بدن به همراه داشته باشد. این شرایط در نتیجه وجود غده آدنومای هیپوفیز که نوعی غده خوش خیم است ایجاد می‌شود.
فعالیت زیاد این هورمون افزایش مقدار پرولاکتین در خون را سبب می‌شود و دنبال آن استروژن کاهش می‌یابد. نتیجه این تغییرات بر روی تخمک گذاری در خانم ها اثر می‌گذارد و آن را مهار می‌کند. این مسئله اگر ادامه دار شود در نهایت نامنظمی‌های عادت قاعدگی می‌تواند ناباروری را در خانم‌ها به دنبال داشته باشد.
ترشح بیش از حد هورمون پرولاکتین در بدن بر روی مراکز عصبی هم تاثیر می‌گذارد. این شرایط غده هیپوفیز را تحت تاثیر قرار می‌دهد و کاهش و یا توقف تولید استروژن و پروژسترون را سبب می‌شود. در نتیجه این شرایط مشکلات باروری و کاهش میل جنسی و حتی ریزش مو در خانم‌ها و آقایان دیده می‌شود.
در مورد هورمون‌های چاقی بیشتر بدانید
· درمان طبیعی پرولاکتین بالا
با استفاده از برخی تغییرات در سبک زندگی می‌توان به طور طبیعی درمان پرولاکتین بالا را انجام داد. از جمله راهکارهای درمان پرولاکتین بالا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش استفاده از لباس‌های تنگ
لباس‌های تنگ با توجه به اینکه به کل بدن می‌چسبند به قفسه سینه فرد فشار وارد می‌کنند. استفاده طولانی مدت از لباس های تنگ می‌تواند نوک سینه‌های تحریک کند. به این واسطه به طور کاذب باعث ترشح بیش از حد هورمون پرولاکتین شود. به منظور درمان پرولاکتین بالا، خودداری از پوشیدن لباس‌های تنگ توصیه می‌شود.
- رعایت رژیم غذایی مناسب
داشتن یک رژیم غذایی سالم می‌تواند راه حل بسیاری از مشکلات باشد. به منظور متعادل کردن سطوح پرولاکتین در بدن هم می‌توان از رژیم غذایی به منظور افزایش سوخت و ساز استفاده کرد. گوشت قرمز، غلات، اسفناج، سویا، بادام زمینی و غیره از جمله منابع غذایی هستند که در چنین شرایطی توصیه به مصرف آن‌ها می‌شود. در حالت کلی وجود ویتامین B5 در این مواد غذایی به تنظیم متابولیسم بدن کمک می‌کند؛ در نهایت میزان پرولاکتین بدن را کاهش می‌دهد.
· دارو درمانی
استفاده از دارو تحت نظر پزشک می‌تواند در درمان پرولاکتین بالا موثر باشد. استفاده از آگونیست دوپامین یکی از روش‌های درمانی رایج این اختلال است. این دارو با افزایش تولید دوپامین، تولید و ترشح پرولاکتین را تحت کنترل در می‌آورد.
جراحی بای پس معده یکی از راهکارهای لاغری است. در این زمینه می‌توانید به بهترین جراح لاغری در تهران مراجعه کنید.
کابرگولین و بروموکریپتین از داروهای پرکاربرد به منظور کاهش پرولاکتین در بدن است. استفاده از این داروها با دوز کم تحت نظر پزشک آغاز می‌شود. مصرف این قرص‌ها تا زمانی که فرد باردار شود یا پرولاکتین بدن او به مقدار نرمال برگردد؛ ادامه می‌یابد. کابرگولین به طور کلی بیشتر توصیه می‌شود؛ چرا که عوارض جانبی کم‌تری نسبت به بروموکریپتین دارد.
کاهش پرولاکتین با مصرف کابرگولین سریع‌تر رخ می‌دهد و دو بار در هفته توصیه به مصرف آن می‌شود. از عوارض جانبی این داروها می توان به تهوع، سردرد و احساس سبکی در سر اشاره کرد. مدت زمان اثرگذاری این داروها با توجه به شرایط بیماری هر فرد متفاوت است. به طور کلی بعد از دو سال مصرف این داروها طبق صلاحدید پزشک کاهش می‌یابد
سخن پایانی
وجود اختلال در مقادیر پرولاکتین در بدن می‌تواند مشکلات زیادی را ایجاد کند. سطوح بالا این هورمون، به هم ریختن نظم چرخه قاعدگی و عدم تخمک گذاری را در خانم‌ها به دنبال دارد. راهکارهای مختلفی برای درمان پرولاکتین بالا وجود دارد که استفاده از دارو تحت نظر پزشک یکی از آن‌ها است.
