معده درد عصبی، علائم اسید معده عصبی و روش‌های درمان آن

درد معده یکی از مشکلات شایع در بسیاری از افراد است. اما در برخی از موارد، درد معده ممکن است ناشی از عوامل عصبی باشد که به عنوان “معده درد عصبی” یا استرس معده شناخته می‌شود. معده درد عصبی ممکن است تأثیراتی روی کیفیت زندگی شما داشته باشد و باعث ایجاد مشکلاتی مانند اختلالات خواب، استرس و اضطراب شود. در این مقاله، به معرفی معده درد عصبی، علایم و علت آن، روش‌های تشخیص و درمان دارویی و غیردارویی آن می‌پردازیم. با مطالعه این مقاله، می‌توانید بهتر با معده درد عصبی آشنا شوید و راهکارهای مؤثری برای کنترل و درمان آن را یاد بگیرید. پس با ما همراه باشید.

شناخت بیشتر معده درد عصبی یا استرس معده

درد معده ممکن است به دلیل بیماری‌های مختلفی از جمله التهاب معده، زخم معده، مشکلات عصبی و همچنین استفاده از داروهای خاص به وجود آید. به طور کل، درد معده عصبی به عنوان نوعی درد شایع در بین افراد با اختلالات عصبی مطرح است. این نوع درد ممکن است به دلیل عواملی مانند استرس، فشار روحی، اضطراب و یا اختلالات خواب ایجاد شود. همچنین، عواملی مانند کم‌خونی، کمبود ویتامین‌ها، عفونت‌های باکتریایی و ویروسی نیز ممکن است در ایجاد درد معده عصبی نقش داشته باشند.

علائم اسید معده عصبی یا معده درد عصبی

علائم درد معده عصبی یا علائم اسید معده عصبی می‌تواند متنوع باشد و ممکن است در بین افراد متفاوت باشد. در برخی موارد، این درد می‌تواند با درد شبیه به سوزش در ناحیه معده همراه با موارد زیر باشد:

• درد شکم
• اسهال
• تهوع
• استفراغ
• احساس تنگی نفس
• سردرد
• خستگی
• افت اشتها
• سرگیجه
• تعریض عروق صورت و گردن
• احساس بی‌خوابی
• اضطراب و نگرانی

این وضعیت ممکن است به دلیل استرس، اضطراب و یا نگرانی رخ دهد؛ بنابراین، شناسایی درست علایم درد معده عصبی برای تشخیص دقیق و درمان صحیح ضروری است. در صورتی که درد معده با سایر علائم گوارشی همراه باشد، احتمال ابتلا به بیماری‌های معده مانند زخم معده، التهاب معده و یا عفونت‌های باکتریایی و ویروسی بیشتر است.

تنگی نفس و معده درد عصبی

یکی از علائم معده درد عصبی، رفلاکس معده است که به صورت عامیانه «ترش کردن» گفته می‌شود. رفلاکس معده حالتی است که در آن محتویات معده به مری باز می‌گردد و باعث سوزش قفسه سینه می‌شود. در این گونه مواقع فرد ممکن است دچار احساس تنگی نفس شود. ارتباط دقیق بین آسم و رفلاکس معده هنوز کاملاً مشخص نیست. یکی از احتمالات این است که بازگشت مکرر اسید معده به مری باعث آسیب به پوشش داخلی نای و مسیر هوایی می‌شود. این مسئه می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی و سرفه‌های مداوم شود.

از طرفی، قرار گرفتن مکرر در معرض اسید ممکن است ریه‌ها را نسبت به محرک‌هایی مانند گرد و غبار و گرده که همگی محرک آسم و تنگی نفس هستند حساس‌تر کند. همچنین، رفلاکس اسید ممکن است باعث ایجاد پاسخ عصبی شود. سیگنالی که در نتیجه ورود اسید معده به مری به مغز فرستاده می‌شود منجر به رفلاکس عصبی و در نهایت منقبض شدن و باریک‌تر شدن مسیر هوایی شده که باعث تنگی نفس و یا نفس‌های کوتاه‌تر می‌شود.

با توجه به تأثیراتی که معده درد عصبی بر زندگی و سلامتی فرد دارد، باید بدانیم که از چه راه‌هایی می‌توانیم این درد و علائم آن را کاهش دهیم.

چگونه معده درد عصبی تشخیص داده می‌شود

• تشخیص علت درد معده عصبی ممکن است به دلیل تنوع علائم و عوامل مختلفی که می‌تواند در ایجاد آن نقش داشته باشند، کاری چالش‌برانگیز باشد. اما به طور کل، برای تشخیص علت درد معده عصبی، در ابتدا پزشک شما ممکن است به شما سؤالات مربوط به شدت درد، زمان شروع، مکان درد، علائم همراه و تاریخچه پزشکی خودتان را بپرسد. پس از معاینه، پزشک ممکن است موارد زیر را برای شما در نظر بگیرید.
• آزمایش‌های خون و مدفوع
• آزمایش‌های تصویری مانند آندوسکوپی و سی‌تی‌اسکن
• آزمایش‌های تنفسی مثل تست تنفس کربن‌دی‌اکسید (CO2)

همچنین، برای تشخیص بیماری‌های مرتبط با گوارش مانند IBS و IBD، ممکن است نیاز به انجام آزمایش‌های متخصصانه‌تر مانند آزمایش کالپروتکتین و آزمایش آنتی‌تی‌تی‌جی‌ای (anti-tTG) باشد.

در مورد جراحی بای‌ پس معده  و  جراحی اسلیو معده  بیشتر بدانید.  در این زمینه می‌توانید به بهترین جراح لاغری در تهران مراجعه کنید.

عوامل مؤثر در بروز معده درد عصبی

علت بروز درد معده عصبی می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی باشد. برخی از این عوامل عبارت‌اند از:

• استرس: استرس می‌تواند یکی از عوامل اصلی بروز درد معده عصبی باشد. استرس باعث افزایش ترشح اسید معده می‌شود که باعث تحریک مخاطی معده و ایجاد درد معده می‌شود. به طور کل، افرادی که با استرس دائمی مواجه هستند، می‌توانند به طور منظم پاسخ معده درد را تجربه کنند. علاوه بر این، مواردی مانند ارائه یا آزمون ، مشکلات رابطه، تغییرات در کار، مرگ عزیزان، مسائل مالی و … ممکن است معده درد عصبی را تحریک کنند.

• تغییرات در رژیم غذایی: مصرف غذاهای چرب و سنگین، الکل، نوشابه و قهوه می‌تواند باعث تحریک مخاطی معده شود و درد معده عصبی را تشدید کند.
• عفونت‌های باکتریایی: برخی از عفونت‌های باکتریایی مانند هلیکوباکتر پیلوری می‌تواند باعث التهاب معده و در نتیجه درد معده عصبی شود.
• بیماری‌های معده: برخی از بیماری‌های معده مانند زخم معده، التهاب معده و عفونت‌های باکتریایی نیز می‌توانند درد معده عصبی را ایجاد کنند.
• سابقه جراحی معده: در صورتی که شما سابقه جراحی معده داشته باشید، احتمال بروز درد معده عصبی بیشتر است.
• داروها: مصرف برخی داروها مانند آسپرین، آنتی‌بیوتیک‌ها، ضدالتهاب‌ها و یا داروهای آرامشی می‌تواند باعث تحریک مخاطی معده و در نتیجه درد معده عصبی شود.
• بیماری‌های روده: برخی از بیماری‌های روده مانند سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)، بیماری کرون و یا التهاب روده نیز ممکن است باعث درد معده عصبی شوند.

ورم معده عصبی

معده درد عصبی می‌تواند نشان دهنده‌ی ابتلا به برخی بیماری‌های گوارشی مانند سندروم روده‌ی تحریک پذیر یا بیماری کرون و گاستریت باشد.

گاستریت به نوعی التهاب پوشش داخلی معده است. این التهاب می‌تواند از تحریک یا فرسایش پوشش داخلی معده به وجود آمده باشد و یکی از شایع ترین بیماری‌های گوارشی شناخته شده است.

ورم معده‌ی عصبی علائمی همچون نفخ شکم، احساس درد در ناحیه‌ی شکم و معده، سکسکه، حالت تهوع و سوزش معده دارد.

بهترین روش‌های درمان برای معده درد عصبی

مشاوره با روان‌شناس: درد معده عصبی ممکن است با مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی همراه باشد. در این صورت، مشاوره با یک روان‌شناس می‌تواند به کاهش درد معده عصبی کمک کند.

دارو درمانی : برخی از داروهای معمول برای درمان معده درد عصبی شامل آنتی‌اسیدها مانند آنتاکید، پروتون‌پمپ‌ها مانند اُمپرازول، ضد دردهای غیر افیونی مانند پاراستامول و نوعی دارو به نام تری سیکلیک‌ها مانند آمیتریپتیلین هستند. البته در هر صورت بهتر است با پزشک خود درباره داروهای درمانی برای معده درد عصبی مشورت کنید.

در نهایت، بهترین راهکار برای درمان درد معده عصبی، مشاوره با پزشک و متخصص مربوطه است. پزشک شما می‌تواند با توجه به نوع درد، علت آن و وضعیت شما، به شما راهنمایی‌های لازم را خواهند داد. همچنین، اگر شما از عوارض جانبی داروها گزارش می‌دهید، پزشک شما می‌تواند به شما داروی دیگری تجویز کند. در نهایت، توصیه می‌شود که همواره با پزشک خود در تماس باشید و هرگونه تغییر در درمان درمانی و داروهای مصرفی را با او مشاوره کنید.

درمان خانگی معده درد عصبی

بعضی از روش‌های خانگی  برای درد معده عصبی عبارت‌اند از:

کمپرس گرم: استفاده از کمپرس گرم که باعث افزایش جریان خون در معده و انبساط رگ‌های خونی می‌شود در کاهش و تسکین معده‌ درد عصبی تاثیر دارد. در این حالت دوش گرفتن آب گرم یا قرار دادن حوله داغ به‌مدت 20 دقیقه روی معده مفید است.

استفاده از روش‌های طب سنتی: برخی از روش‌های طب سنتی مانند استفاده از گیاهان دم‌کرده، مصرف عسل، استفاده از روغن‌های گیاهی، تزریق‌های تری‌پان و استفاده از اسیدآمینه گلوتامین می‌تواند به کاهش درد معده عصبی کمک کند.

تغییر در رژیم غذایی: مصرف غذاهای سالم و نگهداری از وزن مناسب می‌تواند بهبود درد معده عصبی را تسریع کند. بهتر است از مصرف غذاهای چرب، تند و سرد خودداری کنید و به‌جای آن، از غذاهای سبزیجات، میوه‌ها و غلات کامل استفاده کنید.

این را بدانید که وقتی استرس دارید و هضم غذا دچار مشکل می‌شود، هضم برخی غذاها برای بدن سخت‌تر است. غذاهای سرخ‌شده، شکر تصفیه‌شده، لبنیات و گوشت از جمله این موارد هستند که بسیاری از افراد با پرهیز از این غذاها علائم معده درد عصبی خود را کاهش می‌دهند.

محدود کردن مصرف غذاهای تحریک‌کننده: مصرف غذاهایی مانند قهوه، نوشابه، شکلات، سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی و سایر عوامل تحریک‌کنندة معده می‌تواند به کاهش درد معده عصبی کمک کند.

کاهش استرس: استرس و اضطراب می‌تواند به شدت درد معده عصبی را بیشتر کند. برای کاهش استرس می‌توانید از روش‌های مانند تمرینات یوگا، مدیتیشن، تنفس عمیق، موسیقی و ماساژ استفاده کنید.

ورزش: ورزش و تمرین منظم می‌تواند به کاهش استرس و تحریک مخاطی معده کمک کند و در نتیجه بهبود درد معده عصبی را تسریع کند.

بهترین روش‌های پیشگیری از اسید معده عصبی و معده درد عصبی

بهترین روش‌های پیشگیری از معده درد عصبی عبارت‌اند از:

تغذیه سالم و متنوع: می‌توانید با خوردن غذاهایی که حاوی فیبر و ویتامین‌های مورد نیاز بدن هستند، از معده درد عصبی پیشگیری کنید. بهتر است از خوردن غذاهای چرب و سرد، غذاهای فریب‌دهنده، قندی و نمکی بپرهیزید.

کنترل استرس: تمرینات یوگا، تنفس عمیق و روش‌های دیگر کنترل استرس می‌تواند به پیشگیری از معده درد عصبی کمک کند. همچنین، می‌توانید با قراردادن فعالیت‌هایی مانند دویدن و پیاده‌روی در برنامه روزانه، از استرس کاسته و از احتمال بروز معده درد عصبی کاسته شود.

مصرف داروهای مناسب: در صورت نیاز، بهتر است با مشاوره پزشک داروهایی مانند آنتی‌دپرسانت‌ها و ضد اضطراب‌ها را مصرف کنید. بااین‌حال، مصرف داروهای ضد درد غیراستروئیدی به دلیل اثرات جانبی آن‌ها بر روی معده، بهتر است با احتیاط مصرف شوند.

مدیریت سبک زندگی: بهتر است از استفاده از ترکیبی از روش‌های متنوعی مانند تمرینات ورزشی، کاهش استرس، خواب کافی و سبک زندگی سالم استفاده کنید.

انجام آزمایش‌های پزشکی: در صورت بروز علائم معده درد عصبی، بهتر است به پزشک مراجعه کنید و آزمایشاتی مانند آندوسکوپی و سی‌تی‌اسکن انجام دهید تا بیماری‌های دیگری که با معده درد عصبی شبیه هستند، از بین برده شوند و درمان مناسب برای معده درد عصبی صورت پذیرد.

مطالب مرتبط: جراحی لاپاراسکوپی

خودمراقبتی: بهتر است از ناخنک‌زدن و مصرف بیش از حد قهوه و الکل خودداری کنید. همچنین، بهتر است پس از غذاخوردن حداقل ۲ ساعت قبل از خواب به خوردن غذا ادامه ندهید.

خوردن وعده‌های کم‌حجم و مکرر: به‌جای خوردن وعده‌های بزرگ و کمتر، بهتر است از وعده‌های کم‌حجم و مکرر استفاده کنید. این کار به جذب غذا توسط معده کمک می‌کند و باعث کاهش فشار بر روی معده می‌شود.

خوردن غذا با آرامش: بهتر است قبل از خوردن غذا، آرامش خود را بیشتر کنید و در هنگام خوردن غذا، آهسته و با تمرکز خوردن را آغاز کنید.

استفاده از تکنیک‌های تسکینی: اگر به صورت دوره‌ای با معده درد عصبی مواجه هستید، می‌توانید از تکنیک‌های تسکینی مانند گرم کردن معده با یک دستمال گرم، استفاده از یک پتو گرم، استفاده از یک پد گرم، ماساژ دادن به معده و تمرینات تنفسی عمیق استفاده کنید. این تکنیک‌ها به کاهش درد و تسکین علائم معده درد عصبی کمک می‌کنند.

نوشیدن آب:  نوشیدن آب همیشه برای سلامتی بدن توسط پزشکان توصیه شده است.

رژیم غذایی معده درد عصبی

هنگام مواجهه با معده درد عصبی، مهم است که بر روی غذاهایی با هضم آسان تمرکز کنید که بدون تشدید ناراحتی گوارشی، مواد مورد نیاز بدن شما را تأمین می‌کنند. در اینجا چند گزینه غذایی مناسب برای صبحانه، ناهار و شام آورده شده است:

رژیم غذایی معده درد عصبی برای صبحانه

1. بلغور جو دوسر

روز خود را با یک کاسه گرم بلغور جو دوسر که با آب یا شیر غیر لبنی تهیه شده است، شروع کنید. جو برای سیستم گوارشی تسکین دهنده است و فیبر را برای هضم ملایم فراهم می کند.

2. موز

موز میوه‌ای است که به راحتی هضم می‌شود و سرشار از پتاسیم است، می تواند به تسکین معده کمک کند. موز را می توان به تنهایی میل کرد یا برش‌هایی از آن را روی بلغور جو دوسر یا ماست قرار داد  یک صبحانه عالی آماده کرد.

3. نان تست

نان تست ساده و بدون گلوتن یا نان سبوس دار را انتخاب کنید که هضم آن آسان تر است. اگر معده شما به خوبی نان را تحمل می‌کند، می توانید روی آن را با مقدار کمی کره آجیل مانند کره بادام زمینی به آن اضافه کنید.

رژیم غذایی معده درد عصبی برای ناهار

1. سوپ

سوپ‌های تسکین دهنده مانند آب مرغ، سوپ سبزیجات یا آب قلم را انتخاب کنید. این سوپ‌ها می توانند بدن شما را آبرسانی و تغذیه کنند در حالی که باعث ناراحتی معده و تشدید معده درد عصبی نمی‌شوند.

2. برنج کته

برنج ساده سفید یا قهوه‌ای را به عنوان پایه ناهار خود انتخاب کنید. هضم آن آسان است و می توان آن را با سبزیجات بخارپز یا مقدار کمی گوشت بدون چربی خوب پخته شده یک وعده غذایی کامل باشد.

3. پروتئین سبک

پروتئین های بدون چربی و با هضم راحت مانند مرغ کبابی، ماهی بخارپز یا پنیر سویا (توفو) را انتخاب کنید. این گزینه ها پروتئین مورد نیاز بدن شما را بدون اعمال فشار بیش از حد بر سیستم گوارشی فراهم می کنند.

رژیم غذایی معده درد عصبی برای شام

1. ماهی کبابی یا بخارپز

ماهی هایی مانند سالمون یا ماهی کاد برای معده سبک و ملایم هستند. بخارپز کردن یا کباب کردن آنها با حداقل چاشنی می تواند به بهبود طعم آنها کمک کند.

2. پوره سیب زمینی

پوره سیب زمینی نرم و به راحتی قابل هضم است و می تواند یک غذای جانبی آرامش بخش باشد. برای طعم دادن از مقدار کمی کره یا روغن زیتون استفاده کنید. البته فراموش نکنید که سیب زمینی به دلیل وجود گلوتن می‌تواند برای بعضی از افراد سنگین باشد. به همین دلیل از حجم کم شروع کنید و اگر معده شما به راحتی آن را تحمل کرد، به آرامی آن حجم آن را در وعده‌های غذایی خود افزایش دهید.

3. سبزیجات بخارپز

سبزیجاتی مانند هویج، کدو سبز یا اسفناج را بخارپز کنید تا نرم شوند و به راحتی جویده شوند. می‌توانید این سبزیجات را با کمی نمک یا سبزیجات معطر برای طعم بیشتر، مزه دار کنید.

جمع‌بندی

در نتیجه، معده درد عصبی یکی از شایع‌ترین علایم معده است که می‌تواند باعث ایجاد ناراحتی و درد شدید در بیمار شود. علایم این بیماری شامل درد معده، سوزش و ترشح اسید معده هستند. برای درمان این بیماری، رعایت رژیم غذایی سالم، کاهش استرس، ورزش منظم، محافظت از سیستم عصبی و روده بزرگ، محافظت از معده در مقابل عوامل تحریک‌کننده و رعایت دستورالعمل‌های پزشک می‌تواند مؤثر باشد. همچنین، بهتر است از داروهای ضد درد با احتیاط استفاده شود. با رعایت این راهکارها، می‌توان از بروز درد معده عصبی جلوگیری کرد و سلامتی معده را حفظ کرد.