لەم ڕۆژانەدا زۆربەی ئەو کەسانە بەهۆی شێوازی ژیانی دانیشتن و خۆراکی ناتەندروستەوە کێشیان زیادە و ئەمەش وایان لێدەکات پێشوازی لە شێوازە جیاوازەکانی لاوازکردن بکەن. کینۆا دانەوێڵەیەکی خۆراکی و تەندروستە و کاریگەری زۆری لەسەر دابەزاندنی کێش هەیە. ئەگەر دەتەوێت زیاتر بزانیت دەربارەی پەیوەندی نێوان کینۆا و دابەزاندنی کێش، خوێندنەوەی بەردەوامی ئەم بابەتە لەدەست مەدە.
کینۆا چییە؟
کاتێک باس لە پەیوەندی نێوان کینۆا و دابەزاندنی کێش دەکەین، پێویستە بزانین تۆوی کینۆا لە کوێدا گەشە دەکات و تایبەتمەندییەکانی بۆ تەندروستی. کینۆا یەکێکە لە جۆرەکانی ڕووەکی لاوازکەر لە ئەمریکای باشوور، کە لە بۆلیڤیا و شیلیشدا دەچێنرێت. بێگومان ناوچە گەرمەکانی وڵاتەکەمان مەرجی چاندن و چاندنی ئەم ڕووەکە هەیە. کینۆا بە کاڤیارى سەوزەواتیش ناسراوە و چەندین سودى تەندروستى هەیە.
تۆوی کینۆا کالۆری کەمتری هەیە بە بەراورد بە دانەوێڵەکانی وەک برنج و گەنم؛ بۆیە بەدیلێکی گونجاوە بۆیان و خواردنی پێشنیار دەکرێت بۆ ئەو کەسانەی دەیانەوێت کێشیان دابەزێنن.
جۆرەکانی کینۆا
جێگای سەرنجە بزانین جۆری جیاوازی تۆوی کینۆا هەیە. پێش چێشت لێنان و خواردنی کینۆا پێویستە خاڵە گرنگەکان دەربارەی تایبەتمەندی جۆرەکانی کینۆا بزانرێت.
-
کینۆای سپی
بەناوبانگترین جۆری کینۆا کینۆای سپییە کە بەهۆی ڕەنگەکەیەوە بە کینۆای عاج ناسراوە. ئەم جۆرە کینۆا بە گەرمییەکی کەم و لە ماوەیەکی کورتدا نەرم دەبێت و دەتوانرێت بخورێت.
-
کینۆای ڕەش
کینۆای ڕەش تامێکی شیرینی هەیە و کاتێکی زیاتری دەوێت تا دەکوڵێت لە چاو جۆرەکانی تری کینۆا. کینۆای سپی و سوور لە ماوەی نزیکەی ١٠ بۆ ١٥ خولەکدا دەکوڵێت، کینۆای ڕەش نزیکەی ٢٠ خولەکی دەوێت تا دەکوڵێت.
-
کینۆای سوور
کینۆای سوور پێکهاتەیەکی پتەوتری هەیە لە کینۆای سپی و ڕەش؛ هەر لەبەر ئەم هۆکارەش لە کاتی کوڵاندندا پێکهاتەکەی هەڵنایەت و شێوەی ناگۆڕێت.
باشتر وایە بزانین کینۆا لە کاتی کوڵاندنی ڕەنگەکەی کەمێک دەگۆڕێت. بۆ نموونە کینۆای سپی دوای کوڵاندن نزیکەی زێڕین دەبێت، یان کینۆای سوور قاوەیی دەبێت. بەڵام گەرما ڕەنگی کینۆای ڕەش ناگۆڕێت.
سوودەکانی کینۆا چین بۆ دابەزاندنی کێش؟
کینۆا تۆوێکی سەوزەی خۆراکییە و کانزا و ڤیتامینی جۆراوجۆری تێدایە. دەتوانیت تۆوی کینۆا زیاد بکەیت بۆ خۆراکەکەت بۆ دابینکردنی ڤیتامینەکانی گروپی B، ڤیتامین E، مەگنیسیۆم، ئاسن، کالیسیۆم و پۆتاسیۆم، دژە ئۆکسێنەرە جۆراوجۆرەکان و ترشە ئەمینییەکان.
ئەگەر بمانەوێت لە نزیکەوە سەیری پەیوەندی نێوان کینۆا و دابەزاندنی کێش بکەین، پێویستە ئاماژە بە ڕۆڵی پرۆتین و ڕیشاڵیش بکەین تێیدا.
ڕێژەی پڕۆتین و ڕیشاڵی ناو کینۆا زۆرە و دەتوانێت کاریگەری لەسەر دابەزاندنی کێش هەبێت لە چەند ڕێگایەکدا. خواردنی ئەو پێکهاتانەی کە پرۆتین و ڕیشاڵی زۆریان تێدایە وا دەکات هەست بە تێربوون بکەیت. چونکە هۆرمۆن دەنێرن بۆ مێشک کە ڕێگری دەکات لە زیادەڕۆیی لە خواردن بە کەمکردنەوەی هەستکردن بە برسێتی.
بەم شێوەیە بڕی کالۆری کە لە خۆراکی ڕۆژانەدا بەکاردەهێنرێت کەم دەبێتەوە. لە لایەکی ترەوە سەرەڕای بەهای خۆراکی بەرز، کینۆا کالۆری زۆر بەرز نییە و دەتوانێت پرۆسەی دابەزاندنی کێش خێراتر بکات. باشتر وایە بزانین یەک کوپ کینۆای کوڵاو نزیکەی ٥ گرام ڕیشاڵی تێدایە.
هەروەها کینۆا کاربۆهیدراتی ئاڵۆزی هەیە. بە پێچەوانەی کاربۆهیدراتی سادە، کاربۆهیدراتە ئاڵۆزەکان بە خێرایی هەرس نابن و دەتوانن گەدە بۆ ماوەیەکی زۆر پڕ بهێڵنەوە. هاوکات لەگەڵ هەرسکردنی خێرای کاربۆهیدراتەکان، بڕی خواردنی خۆراک زیاد دەکات و کەسەکە کێشی زیاد دەکات. کینۆا کاریگەرە لە کەمکردنەوەی چەوری کەڵەکەبوو لە جەستەدا چونکە دەوڵەمەندە بە کاربۆهیدراتی ئاڵۆز.
زیاتر بخوێنەوە: هەموو شتێک دەربارەی نەشتەرگەری دابەزاندنی کێش
چۆن کینۆا بەکاربهێنین؟
لەگەڵ پەیوەندی بەهێزی نێوان کینۆا و دابەزاندنی کێش، ئەو پرسیارەی زۆربەی ئەو کەسانەی دەیانەوێت بیخۆن ئەوەیە کە چۆن کینۆا بخۆن. بۆ ئەوەی سوود لە کاریگەری ئەرێنی کینۆا و دابەزاندنی کێش وەربگرێت، هەر کەسێک دەتوانێت بەپێی سەلیقەی خۆی یەکێک لە شێوازەکانی خواردنی هەڵبژێرێت.
-
کوڵاندنی کینۆا لە ئاودا
ئاسانترین ڕێگا بۆ بەکارهێنانی کینۆا بریتییە لە کوڵاندنی لەناو ئاودا. بەڵام بۆ کوڵاندنی کینۆا لە ئاودا دەبێت گرنگی بە هەندێک شت بدەیت.
بۆ کوڵاندنی کینۆا پێویستە بە ئاو بە ڕێژەی ٢ بۆ ١ تەڕ بکەیت. بەم شێوەیە تاڵی کینۆا لادەبات و تامەکەی خۆشتر دەبێت. تەڕکردنی کینۆا لە ئاودا بۆ ماوەی ١٠ بۆ ١٥ خولەک بەسە.
لە هەنگاوی داهاتوودا پێویستە کینۆا بە گەرمی بکوڵێنیت. ڕێژەی کینۆا و ئاو بۆ چێشت لێنان 1:5 یە. ئاگاداربە دوای کوڵاندنی مەنجەڵەکە بۆ ماوەی ١٥ خولەک قاپەکەی لەسەر بهێڵەرەوە و ئاگرەکە کەم بکەرەوە بۆ ئەوەی کینۆاکە بە بڵێسەیەکی کەم بکوڵێت. دەتوانیت لە کاتی چێشت لێنان کەمێک خوێی تێبکەیت.
ئاگاداربە ئەگەر بڕی ئاوی بەکارهێنراو بۆ کوڵاندنی کینۆا زۆر بوو، وا دەکات نەرم بێت. هەروەها زیادکردنی گەرمی و زیادکردنی خێرایی چێشت لێنان دەبێتە هۆی ڕەقبوونی.
لە کۆتاییدا دوای پاڵاوتنی ناوەڕۆکی مەنجەڵەکە دەتوانیت بەهاراتی جیاواز و کەمێک کەرە بەکاربهێنیت بۆ تامکردنی کینۆا.
-
کینۆا و لاوازکردن لەگەڵ زەڵاتە
بۆ ئەوەی سوود لە کاریگەرییەکانی کینۆا و دابەزاندنی کێش وەربگریت، دەتوانیت دوای چێشت لێنان بیڕێژیتە سەر زەڵاتە جیاوازەکان و لە ژەمەکاندا بەکاریبهێنیت.
- کاریگەری ئاردی کینۆا لەسەر دابەزاندنی کێش
یەکێکی تر لە ڕێگاکانی دابەزاندنی کێش لەگەڵ کینۆا ئامادەکردنی ئاردەکەی و بەکارهێنانی بۆ کوڵاندنی جۆرەها نان و کۆکی. بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی کە کینۆا بێ گلوتینە، ئەوانەی حەساسیەتیان بە گلوتین هەیە دەتوانن بە سەلامەتی ئاردی کینۆا بەکاربهێنن.
-
کینۆا و لاوازکردن بۆ نانی بەیانی
بەکارهێنانی کینۆا بۆ نانی بەیانی بەتام و بەناوبانگە. تێکەڵکردنی کینۆای کوڵاو لەگەڵ هەنگوین و دارچین بۆ ژەمی بەیانیان بەسوودە و کاریگەری لەسەر دابەزاندنی کێش هەیە. هەروەها تێکەڵکردنی کینۆا لەگەڵ میوەی وشککراوە یان شیر خواردنێکی کەم و بە تامە.
ڕێگەیەکی تر بۆ سوودمەندبوون لە کاریگەرییەکانی کینۆا و دابەزاندنی کێش بریتییە لە زیادکردنی هەندێک کینۆای کوڵاو بۆ ناو کۆکۆی سەوزە. ئاگاداربە زۆر ڕۆن بۆ سورکردنەوەی کاکاو بەکارنەهێنیت، بۆ ئەوەی بەکارهێنانی کینۆا لە کاکاودا نابێتە هۆی دابەزاندنی کێش.
-
کینۆا و دابەزاندنی کێش لەگەڵ قیمە
بە سەرنجدان بەوەی کە زۆربەی خێزانە ئێرانییەکان لە هەفتەیەکدا چەند جارێک قیمە بە کاردەهێنن، دەتوانن بیخەنە ناو دۆشاوی جیاوازەوە بۆ ئەوەی سوود لە کاریگەرییە ئەرێنییەکانی کینۆا و دابەزاندنی کێش وەربگرن.
-
ئامادەکردنی شۆربای کینۆا
ئەوانەی دەیانەوێت لەبری مەعکەرۆنی و برنجی سپی کینۆا بەکاربهێنن و کێشیان دابەزێنن لە هەمان کاتدا ئەو ماددە خۆراکیانەی کە لەش پێویستی پێیەتی، باشترە شۆربای کینۆا دروست بکەن. شۆربا خواردنێکی بەتامە کە تامێکی خۆشی هەیە لەگەڵ زیادکردنی کینۆا.
بۆ دروستکردنی شۆربای کینۆا دەتوانیت بیخەیتە ناو گۆشت یان شۆربای مریشکەوە و سەوزەی وەک گێزەر و جەرجیر و پیاز و قارچکی تێبکەیت. تەنانەت دەتوانیت کەمێک لێی بخەیتە ناو شۆربای جۆ لەبری ئەوەی شۆربای کینۆا دروست بکەیت.
کاریگەری لاوەکی بەکارهێنانی کینۆا چین؟
سەرەڕای کاریگەرییە ئەرێنییەکانی کینۆا و دابەزاندنی کێش، بەڵام پێویستە ئاشنا بیت بە کاریگەرییە لاوەکییەکان و مەترسییەکانی بەکارهێنانی. کاریگەرییە لاوەکییەکانی خواردنی کینۆا لە هەموو مرۆڤەکاندا بەدی ناکرێت؛ بۆیە پێویست ناکات نیگەران بیت.
ئەوانەی دوای خواردنی کینۆا تووشی کاردانەوەی حەساسیەت دەبن وەک خوران، سووربوونەوەی پێست یان شانە، پێویستە واز لە بەکارهێنانی بێنن. کۆمەڵەیەکی دیکەی ئەو کەسانەی کە ناتوانن کینۆا بەکاربهێنن، نەخۆشانی سیلیاکین. نەخۆشی سیلیاک نەخۆشییەکی بەرگری خۆکارە و ڕیخۆڵەی تووشبوان لەناو دەبات، لە ئەنجامدا خۆراک بە باشی لە ڕیخۆڵەی ئەو کەسانەدا هەڵنامژرێت و کێشەیان بۆ دروست دەکات.
لەوانەیە لە دوکانی خواردن شوکولاتە یان دانەوێڵەی بەیانیان کڕیبێت کە کینۆای تێدایە؛ بەڵام باشتر وایە بزانیت ئەم خواردنانە تەنها هۆکارن بۆ دابەزاندنی کێشت بەهۆی بەرزی شەکر و زیادکەر و کالۆریەکانیانەوە بەڵکو زیان بە تەندروستی دەگەیەنن و قەڵەوت دەکەن.
بۆیە هەمیشە پێش کڕینی پێکهاتەکانی کینۆا گرنگی بە لیبێڵی بەهای خۆراکی بدە و دڵنیابە لەوەی کە زیادکەر و شەکری تێدا نییە.
زیاتر بخوێنەوە: کارکردنی گەدە و کاریگەری لەسەر دابەزاندنی کێش
پێویستی بە خواردنی بەقەد کینۆا چییە؟
شتێکی تری گرنگ کە پێویستە بزانیت دەربارەی پەیوەندی نێوان کینۆا و دابەزاندنی کێش ئەوەیە کە نابێت زیادەڕەوی بکەیت. ئەگەر بۆ هەمیشە کینۆا لە خۆراکەکەتدا جێگیر بکەیت، پێویستە گرنگی بە بڕی خواردنی ڕۆژانەش بدەیت. جگە لەوەی کە خواردنی بڕێکی زۆر لە کینۆا وەرگرتنی کالۆری زیاد دەکات، هەروەها کاریگەرە لە دروستبوونی تێکچوونی گەدە. لە بەشی دەرەوەی تۆوی کینۆا، مادەیەک هەیە کە پێی دەوترێت ساپۆنین، کە زیادەڕۆیی لە خواردنی دەبێتە هۆی ناڕەحەتی هەرسکردن. کەواتە، بۆ ڕێگریکردن لەم ئاڵۆزییە، پێویستە تۆوی کینۆا بە باشی بشۆرێت پێش خواردنی.
چۆن کینۆا هەڵبگرین؟
ئەگەر دەتەوێت سوود لە تایبەتمەندییەکانی کینۆا وەربگریت و کێشت دابەزێنیت، پێویستە خۆت ئاشنا بکەیت بە باشترین بارودۆخی هەڵگرتن بۆ ئەوەی هەڵگرتنی نادروست نەبێتە هۆی لەدەستدانی تایبەتمەندییەکانی.
یەکەم ئامۆژگاری گرنگ بۆ هەڵگرتنی کینۆای کاڵ بە باشی ئەوەیە کە لە شوێنێکی فێنک و وشکدا هەڵبگریت. شێ و گەرمی هۆکارێکن کە کوالێتی کینۆا کەم دەکەنەوە و کاریگەری لەسەر دابەزاندنی کێش کەم دەکەنەوە. هەروەها پێویستە کینۆا لە شوێنێکدا دابنێیت کە بەر تیشکی ڕاستەوخۆی خۆر نەکەوێت.
گرنگ نییە کینۆات بە کۆ کڕیوە یان بە پاکەت؛ لە هەر حاڵەتێکدا هەڵگرتنی کینۆا لە سەلاجەدا تەمەنی ڕەفە و کوالێتی زیاد دەکات.
هەموو ئەو شتانەی باسمان کرد دەربارەی کینۆای کاڵ بوو، باشترە زانیاری هەبێت لەسەر هەڵگرتنی کینۆای کوڵاو. دەتوانیت کینۆای کوڵاو لەناو دەفرێکی داخراودا لەناو سەلاجەدا تەنها بۆ ماوەی ٣ ڕۆژ هەڵبگریت. ئەگەر کینۆای کوڵاو لە سەلاجە دەرچوو، دوای دوو کاتژمێر بەکارنایەت.
ئەنجام
لە ساڵانی ڕابردوودا تۆوی کینۆا لە ئێراندا نەناسرابوو و کەس لە تایبەتمەندییە زۆرەکانی لەسەر تەندروستی و پەیوەندی نێوان کینۆا و دابەزاندنی کێش نەیدەزانی. ئەم بابەتە ڕێنماییەکی تەواوەتییە کە پێداچوونەوە بەو زانیاریانەدا دەکات کە پێویستتانە سەبارەت بە کاریگەرییەکانی کینۆا و دابەزاندنی کێش. هیوادارین ئەم زانیاریانە بەسوود بن بۆ ئێوە و بتوانن بە بەکارهێنانی کینۆا تووشی دابەزاندنی کێشی بەرچاو بن.
بۆ ئامۆژگاری لەم بوارەدا یارمەتی لە باشترین پسپۆڕی لاوازکردن لە تاران وەربگرە.
