لە چەند ساڵی ڕابردوودا بەکارهێنانی گیای لاوازکەر وەک ئاوی کەلەرم و ئاوی کەلەرم بووەتە مۆد. بە گەڕانێکی خێرا لە ئینتەرنێتدا بۆت دەردەکەوێت کە چەندین ڕێنمایی جۆراوجۆر هەیە بۆ خواردنی شەربەتی کەلەرم و ئاوی کەلەرم، کە بەلایەنی کەمەوە دەستپێدەکات بە لانیکەم یەک پەرداخ لە ڕۆژێکدا. بەڵام ئایا بەڕاستی ئارەقەی کەلەرم یان شەربەتەکەی دەبێتە هۆی دابەزاندنی کێش؟ با بە شێوەیەکی زانستی ئەم ئیدیعایە بکۆڵینەوە.
کەلەرم لە پزیشکی نوێدا
کەلەرم سەوزەیەکی دەوڵەمەندە بە ڕیشاڵ و دەوڵەمەندە بە ڤیتامین و کانزاکان و بڕێکی زۆر ئاوی تێدایە. زۆر کەس ئاوی کەلەرم دەخۆنەوە لەسەر خۆی یان تێکەڵ بە شەربەتی سەوزەی تر.
کوپێک ئاوی کەلەرم کە قەبارەکەی ٨ ئۆنسە بێت، ئەمانە لەخۆدەگرێت:
- ٣٣ کالۆری
- 7 گرام کاربۆهیدرات
- 4 میلیگرام کالیسیۆم
- ٩ میلیگرام مەگنیسیۆم
- ٦ میلیگرام پۆتاسیۆم
- ٨ مایکرۆگرام فۆلێت
سوودەکانی کەلەرم کە لە توێژینەوە زانستییەکاندا دەبینرێن بەم شێوەیەن:
کەمکردنەوەی هەوکردن و حەساسیەت
تەنگەنەفەسی حەساسیەت و هەوکردنی لووت نەخۆشی هەوکردنن کە کاریگەرییان لەسەر بۆرییەکانی سەرەوە و خوارەوەی بۆری هەوا هەیە. کەلەرم دوو دژە ئۆکسێنەری بەسوود لەخۆدەگرێت کە پێیان دەوترێت “Apigenin” و “Luteolin”. توێژینەوەکان دەریدەخەن کە ئەپیجینین و لوتیۆلین هەوکردن کەمدەکەنەوە و لەوانەیە یارمەتیدەر بن بۆ چارەسەرکردنی نەخۆشییە هەوکردنە جۆراوجۆرەکان. هەروەها هەندێک لێکۆڵینەوە لە ئاژەڵان ئەنجام دراوە بۆ لێکۆڵینەوە لە کاریگەرییەکانی دژە هەوکردنی کەلەرم، ئەنجامەکانیان ئەرێنی بووە. بەڵام لێکۆڵینەوەی زیاتر پێویستە.
کۆنتڕۆڵکردنی پەستانی خوێن
ڕەنگە ئاوی کەلەرم یارمەتی کۆنترۆڵکردنی پەستانی خوێن بدات. هۆکاری ئەم کاریگەرییە بوونی ئەو پێکهاتانەیە کە پێی دەوترێت نیترات لەم سەوزەیەدا کە خوێنبەرەکان فراوان دەکەن و پەستانی خوێن باشتر دەکەن. هەروەها نیترات لە کەلەرمدا تەندروستی دڵ باشتر دەکات. بێگومان پێویستە لەبەرچاو بگرین کە ئەم نیتراتانە جیاوازن لەوانەی وەک پیسکەر لە خۆراکدا دەبینرێن.
کەمکردنەوەی کۆلیسترۆڵ
هەندێک لە توێژینەوەکان دەریدەخەن کە شەربەتی کەلەرم دەتوانێت کۆلیسترۆڵ دابەزێنێت.
وەک دەبینین هیچ پەیوەندییەک لە نێوان خواردنی شەربەتی کەلەرم، کەلەرم یان شەربەتی ئەم سەوزەیە لەگەڵ دابەزاندنی کێشدا بەدی نەکراوە. بەڵام زۆر کەس پەیڕەوی لە ڕەوتی بەکارهێنانی ئارەقەی کەلەرم و شەربەتی ئەم ڕووەکە دەکەن بۆ دابەزاندنی کێش.
چۆنیەتی بەکارهێنانی ئارەقەی کەلەرم بۆ دابەزاندنی کێش
ئەو کەسانەی پێیان وایە ئەم سەوزەیە دەبێتە هۆی دابەزاندنی کێش، بەزۆری هەموو بەیانیەک نیو لیتر ئاوی کەلەرم بە سکی بەتاڵ دەخۆن. خواردنی شەربەتی کەلەرم و بڕەکەی بۆ دابەزاندنی کێش کەمتر باسکراوە و ئەو کەسانەی بەدوای دابەزاندنی کێشدا دەگەڕێن بەم شێوازە بەزۆری ئاوی کەلەرم بەکاردەهێنن.
زیاتر بخوێنەوە: چارەسەری نەخۆشی شەکرە بە نەشتەرگەری دابەزاندنی کێش
ئارەقەی کەلەرم لە پزیشکی نەریتی
هەروەک چۆن لە پزیشکی مۆدێرندا شوێنەواری پەیوەندی کەلەرم و دابەزاندنی کێش نادۆزینەوە، پزیشکی تەقلیدیش لەم ڕووەوە بێدەنگە. بەگشتی ئەو تایبەتمەندیانەی کە بۆ ئارەقەی کەلەرم لە سەرچاوەکانی پزیشکی نەریتیدا باسکراون بریتین لەمانەی خوارەوە:
- چارەسەری نەخۆشی تەنگەنەفەسی و تەنگەنەفەسی
- میزهەڵگر و بەسوودە بۆ پاککردنەوەی گورچیلە و میزڵدان
- زیادکردنی هێزی سێکسی
- زیادکەری ئارەزووی خواردن
- سوڕی مانگانە
- کردنەوەی ئەو گیرانە لە جگەر و سپڵدا
- وردکردنی بەردی میزڵدان بە زەنجەفیل
- چارەسەری نەخۆشیەکانی جومگە و زراو
وەک دەبینین دەرمانی تەقلیدی ئارەقەی کەلەرم بۆ دابەزاندنی کێش پێشنیار ناکات.
زیانەکانی زۆر خواردنی ئاوی کەلەرم و ئاوی کەلەرم
بەپێی پزیشکی تەقلیدی، زۆر خواردنی ئاوی کەلەرم لەلایەن دایکانی شیردەرەوە دەبێتە هۆی سەرئێشە. کەلەرم و ئارەقەکەی و ئاوی کەلەرم نابێت لە نەخۆشانی سەرئێشەدا بەکاربهێنرێت چونکە نەخۆشیەکەیان خراپتر دەکات. هەروەها خواردنی زۆری ئەم ڕووەکە لە ئافرەتانی دووگیاندا زیان بە کۆرپەلە دەگەیەنێت.
بەگوێرەی دەرمانی نوێ، شەربەتی کەلەرم مادەیەکی کیمیایی تێدایە کە پێی دەوترێت “پسۆرالین” کە پێستی مرۆڤ زیاتر هەستیار دەکات بەرامبەر تیشکی خۆر. خواردنەوەی بڕێکی زۆر لە ئاوی کەلەرم ئەگەری تووشبوون بە شێرپەنجەی پێست و کێشەکانی تری پێست زیاد دەکات. هەروەها حەساسیەت بە کەلەرم تاڕادەیەک باو و ئاساییە. لە لایەکی ترەوە ئەم خۆراکە بڕێکی زۆر سۆدیۆمی تێدایە. هەرچەندە ڕێژەیەکی زۆری پۆتاسیۆمیشی تێدایە و ڕەنگە زۆر بەرپەرچی کاریگەرییەکانی سۆدیۆم بداتەوە لە بەرزکردنەوەی پەستانی خوێن، بەڵام ئەو کەسانەی دژی خواردنی سۆدیۆمن نابێت ئەم گیایە بەکاربهێنن. لە کۆتاییدا ئەو کەسانەی تووشی بەردی گورچیلەی ئۆکسالات دەبن نابێت ئاوی کەلەرم بخۆنەوە چونکە بڕێکی زۆر ئۆکسالاتی تێدایە.
بۆ ئامۆژگاری لەم بوارەدا یارمەتی لە باشترین پسپۆڕی لاوازکردن لە تاران وەربگرە.
کۆتا وشە
بە پێچەوانەی ئەو ئیدیعا و دەنگۆیانەی کە هەن، ئارەقەی کەلەرم و ئاوی کەلەرم هیچ کاریگەرییەکیان لەسەر دابەزاندنی کێش نیشان نەداوە.
https://tabaye.ir/properties-and-temperaments-of-celery/
https://www.healthline.com/nutrition/celery-juice-for-weight-loss#the-trend
https://www.medicalnewstoday.com/articles/324932#safety-and-side-effects
