معده ارگانی عضلانی و به شکل حرف J انگلیسی است که وظیفه هضم انواع غذا را عهده دار است. این ارگان، بخش مهمی از سیستم گوارش بدن را شامل میشود، به طوری که با ورود غذا به معده و انقباض دیواره‌های آن، اولین مرحله از هضم و پردازش غذا آغاز میشود.
در مورد بیماری‌های معده بیشتر بدانید
سطح داخلی معده از سلول‌هایی پوشیده شده است که وظیفه تولید اسید و آنزیم‌های گوارشی را برعهده دارند که این آنزیم‌ها باعث تجزیه‌ی بهتر مواد غذایی در معده خواهند شد.
معده نیز مانند سایر ارگان‌های بدن، ممکن است دچار اختلالاتی شود و سلامت فرد را به خطر بیاندازد. یکی از مهمترین این اختلالات، ایجاد زخمهای معده در نواحی مختلف این ارگان حیاتی است.
این بیماری باعث ایجاد زخمهای باز و خونریزی دهنده بر روی لایه داخلی معده میشود که اغلب با بروز درد شدید معده همراه بوده و همین امر موجب مراجعه فرد به پزشک و تشخیص بیماری او میشود.
از علل اصلی ایجاد زخم معده، میتوان به هلیکوباکتر پیلوری و استفاده طولانی مدت از داروهای ضد التهابی مثل ایبوپروفن و ناپروکسن اشاره کرد.
برخلاف باور غلطی که وجود دارد، استرس و مصرف غذاهای پر ادویه و تند باعث ایجاد زخم معده نمی‌شوند و مصرف این مواد صرفا موجب تشدید علائم این بیماری خواهد شد.
علائم زخم معده
از علائم زخم معده میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. درد شدید معده
۲. احساس سیری زودرس و نفخ شدید
۳. عدم تحمل غذاهای پرچرب
۴. سوزش سر دل
۵. حالت تهوع
علائم نادر زخم معده
همانطور که پیشتر گفته شد، اصلی‌ترین علامت زخم معده درد شدید معده است که با ترشح اسید بیشتر این درد تشدید خواهد شد.
معمولا بیماران با مصرف داروهای ضد اسید، معده درد خود را تسکین میدهند اما این درمان موقت است و علائم دوباره بروز پیدا خواهند کرد.
در مواردی نادر، زخم معده منجر به بروز علائم بسیار شدیدی میشود. این علائم شامل:
۱. استفراغ شدید و در مواردی استفراغ خون‌آلود که معمولا به رنگ قرمز و یا سیاه دیده میشود.
۲. وجود خون سیاه در مدفوع و یا مدفوع سیاه رنگ و تیره
۳. بروز مشکل در تنفس
۴. احساس ضعف و بیهوشی
5. کاهش وزن بی‌دلیل
6.کاهش اشتها
روش درمان زخم معده
پس از گذراندن مراحل تشخیص و قطعی شدن تشخیص زخم معده برای بیمار، نوبت به انتخاب روش درمانی می‌رسد. از آنجایی که درمان زخم معده ارتباط مستقیمی با علت بروز بیماری دارد، بنابراین در درجه اول علت‌یابی بروز این بیماری ضرورت دارد. پس از یافتن علت ایجاد زخم معده، پزشک بهترین درمان را با توجه به شرایط بیمار برمی‌گزیند.
به طور کلی درمان زخم معده شامل موارد زیر است:
- مصرف آنتی بیوتیک برای از بین بردن هلیکوباکتر پیلوری:
اگر با انجام آزمایشات وجود هلیکوباکتر در معده شخص تشخیص داده شود، آنتی بیوتیک‌های قوی جهت از بین بردن این باکتری برای بیمار تجویز میشود. این داروها باید در کنار داروهای تکمیلی به مدت دو هفته مصرف شوند تا تاثیر خود را اعمال کنند.
- داروهایی که ترشح اسید معده را مهار می‌کنند:
داروهای مهار کننده پمپ پروتون، عملکرد سلول‌های دیواره معده را که وظیفه تولید اسید را برعهده دارند، مهار می‌کنند تا با کاهش ترشحات اسید، زخمهای معده سریعتر بهبود پیدا کنند. البته باید به این نکته توجه کرد که مصرف طولانی مدت این داروها می‌تواند ریسک شکستگی‌های لگن، مچ دست و ستون فقرات را افزایش دهد.
- داروهای کاهش دهنده تولید اسید:
این داروها که به نام مهار کننده‌های هیستامین نیز شناخته می‌شوند، ترشح اسید معده را کاهش داده و باعث تسریع بهبود زخمهای معده خواهند شد.
- داروهایی که از لایه داخلی معده محافظت می‌کنند:
در مواقعی پزشک متخصص داروهایی خاصی را برای بیماران تجویز می‌کند که از دیواره داخلی معده و رودهها در برابر اسید معده محافظت کند.
شاید خواندن مطلب معده درد عصبی نیز برایتان مفید باشد
درمان خانگی با گیاهان دارویی و دمنوش
به دلیل اسیدی بودن محیط معده و وجود اسید، زخم های ایجاد شده در معده بسیار دردناک بوده و ممکن است پروسه درمان آن طولانی شود. به طور کلی مصرف دمنوش‌ها و یا غذاهایی که حاوی فلاونوئیدها، پروبیوتیکها و پلی فنولها هستند، می‌توانند عامل باکتریایی را که باعث بروز زخمهای معده و گوارش می‌شوند، مهار کنند.
تحقیقات صورت گرفته پیرامون درمان زخمهای گوارشی هم حاکی از آن است که میتوان از درمانهای طبیعی برای رفع و از بین بردن دردهای ناشی از زخم معده استفاده کرد؛ در ادامه به برخی از مواد طبیعی مفید در درمان زخم معده اشاره خواهیم کرد.
مواد غذایی موثر در درمان زخم معده
- فلاونوئیدها
فلاونوئیدها ماده غذایی هستند که در بسیاری از غذاها و سبزیجات یافت می‌شوند؛ خوراکی‌ها و مواد غذایی که منبع غنی از فلاونوئیدها هستند شامل:
۱. سویا
۲. حبوبات
۳. انگور قرمز
۴. سیب
۵. کلم بروکلی
۶. چای بخصوص چای سبز
این مواد غذایی به بدن کمک می‌کنند تا هلیکوباکتر پیلوری که عامل اصلی ایجاد زخم معده است را از بین برده و زخم معده را درمان کند.
- شیرین بیان :
بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده، مصرف شیرین بیان به صورت کنترل شده در درمان زخمهای معده موثر خواهد بود. این ماده غذایی رشد هلیکوباکتر پیلوری را محدود کرده و باعث تسریع بهبودی زخم معده میشود . البته باید به این نکته توجه نمود که مصرف بیش از اندازه شیرین بیان زیان بار است و می‌تواند باعث ایجاد مشکلات قلبی و یا فشار خون بالا شود.
- پروبیوتیکها:
پروبیوتیکها باکتری‌های زنده و مخمرهایی هستند که میکروارگانیسم‌های سالم و مهمی را برای دستگاه گوارش شما فراهم می‌کنند. این باکتری‌ها در مواد غذایی مختلفی وجود دارند:
۱. دوغ
۲. ماست
۳. کیمچی
۴. کفیر
انواع دمنوش برای تسکین و بهبود زخم معده
درمانهای سنتی و گیاهی نیز برای زخم معده وجود دارند که در آنها از دمنوش‌های مختلفی برای تسکین درد و یا بهبودی کامل زخم‌ها استفاده میشود؛ در ادامه به بررسی چند نمونه از بهترین دمنوش‌های کمک کننده در درمان زخم معده میپردازیم:
۱. دمنوش بابونه: بهترین دمنوش تسکین زخم معده
این دمنوش یکی از بهترین و کاربردی‌ترین دمنوش‌های درمانی زخم معده است که باعث کاهش چشمگیر علائم این بیماری میشود. دمنوش بابونه با خاصیت ضد التهابی که دارد، موجب تسریع روند بهبودی و کاهش دردهای معده نیز خواهد شد.
۲. دمنوش و عرق نعنا: بهترین دمنوش برای زخم معده
دمنوش نعنا یکی از گزینه‌های بسیار مناسب برای کسانی است که از زخمهای گوارشی رنج میبرند. عرق نعنا و یا دمنوش نعنا باعث ریلکس شدن و شل شدن عضلات دیواره معده میشود و همین مسئله کاهش درد و راحتی هرچه بیشتر بیمار را در پی دارد.
آیا می‌دانید یکی از روش‌های کاهش وزن انجام جراحی‌های اسلیو معده و بای پس معده است؟ این کار حتما باید توسط جراح لاغری با سابقه انجام شود.
۳. دمنوش زنجبیل:
از گذشته تا کنون، زنجبیل یکی از داروهای گیاهی بوده است که برای درمان و رفع مشکلات گوارشی از آن استفاده میشود. زنجبیل به واسطه خاصیت ضد التهابی که دارد، برای کاهش درد و التهاب زخمهای گوارشی بسیار مناسب و کاربردی است.
۴. چای سبز:
قرنهاست که از چای سبز در طب سنتی استفاده شده و فواید آن بر کسی پوشیده نیست. چای سبز، یکی از بهترین دمنوش‌هایی است که برای کاهش وزن از آن استفاده میشود؛ همچنین این چای باعث افزایش متابولیسم میشود.
اما جالب است بدانید که طبق مطالعات صورت گرفته، چای سبز حاوی موادی است که از دیواره داخلی معده در برابر آسیب دیدگی محافطت می‌کنند و همچنین حاوی خاصیت ضد باکتریایی است که می‌تواند با عوامل هلیکوباکتر مبارزه کرده و آنها را از بین ببرد.
کلام آخر
در این مقاله به اهمیت تشخیص و درمان به موقع زخم معده پرداختیم و دانستیم که علاوه بر داشتن رژیم دارویی خاص برای درمان زخم معده، نیاز به رژیم غذایی مناسب و موثر در بهبود این بیماری نیز هست. در نهایت امیدواریم از مطالب این مقاله اطلاعات لازم در خصوص زخم معده و درمان آن را کسب کرده باشید.
