به علت افزایش دما در فصل تابستان، رشد و تکثیر باکتری‌ها، ویروس‌ها و سایر عوامل بیماری‌زا افزایش یافته و ابتلا به بیماری‌هایی مانند اسهال و استفراغ بیشتر میشود. اسهال در فصل تابستان میتواند به دلپیچه، تهوع و نیاز مکرر به سرویس بهداشتی منجر شده و شما را خانه‌نشین کند. تا پایان این مقاله همراه ما باشید تا با عوامل ابتلا به این بیماری، علائم و راههای درمان آن آشنا شوید.
دلایل ابتلا به اسهال در فصل تابستان
همانطور که فصل پاییز را فصل شیوع آنفلوانزا می‌دانند، فصل تابستان نیز فصل شیوع بیماریهای گوارشی از جمله اسهال و استفراغ است. هر چند این موضوع به معنای عدم ابتلا در فصل‌های دیگر نیست و ممکن است شما در تمام طول سال به اسهال یا استفراغ مبتلا شوید، اما در فصل تابستان به دلایلی که در ادامه بیان میشود، آمار ابتلا به این بیماریها بیشتر از سایر ماههای سال است.
تکثیر عوامل بیماری زا
به دلیل بالا بودن دمای هوا در تابستان و مهیا بودن شرایط رشد ویروس‌ها، باکتری‌ها و انگل ها در این فصل، امکان ابتلا به بیماری های گوارشی نیز افزایش می یابد.
عفونت های انگلی
انگل هایی که در اندازه میکروسکوپی در غذاهای آلوده وجود داشته و به راحتی از حیوان به انسان و از انسان به انسان منتقل می شوند و مهمترین آنها عبارتند از:
انگل کریپتوسپوریدیوز: کریپتوسپوریدیوز نوعی انگل است که موجب اسهال میشود. این انگل نیز مانند سایر انگل‌ها از انسان و حیوان قابلیت انتقال دارد و پس از ورود به بدن در روده کوچک تکثیر شده و سبب بروز علائمی نظیر اسهال، تب، تهوع، استفراغ، دلپیچه و کمبود آب میشود.
ژیاردیازیس: این بیماری از یک انگل به نام ژیاردیا لامبلیا ایجاد میشود. این انگل از مدفوع انسان و حیوان انتقال مییابد و علاوه بر علائم ناشی از انگل کریپتوسپوریدیوز، نفخ و بیاشتهایی نیز از علائم مشهود این بیماری است.
عفونتهای باکتریایی
باکتری‌های زیادی هستند که موجب اسهال در فصل تابستان و بروز سایر علائم بیماریهای گوارشی میشوند. برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
- کلستریدیوم
- کلستریدیوم دیفیسیل
- کلستریدیوم بوتولینوم
- سالمونلا
- ایکلای
عفونتهای ویروسی
برخی از عفونت هایی که باعث اسهال در افراد می شود ممکن است ناشی از ویروس‌ها باشد. ویروس‌های نورو‌ویروس و روتا‌ویروس شایع‌ترین علت ایجاد اسهال ویروسی هستند.
گرمازدگی و افزایش حرارت بدن
با بالا رفتن دما در فصل تابستان، بسیاری از افراد دچار گرمازدگی می شوند و نیز با بالا رفتن دمای بدن، سیستم گوارش با مشکل هضم مواجه شده و در نتیجه ممکن است افراد به اسهال و استفراغ مبتلا شوند.
مواد غذایی آلوده
خوردن یک ماده غذایی آلوده از جمله عوامل مهم در ابتلا به اسهال در فصل تابستان است. برای مثال به دلیل مصرف بیشتر میوه‌های تابستانی مانند گیلاس یا انگور با پوست، در صورتی که به طور صحیح شسته و ضدعفونی نشده باشند، ریسک ابتلا به بیماریهای گوارشی را افزایش میدهد.
افزایش سرعت فساد در مواد غذایی
شرایط دما و رطوبت در تابستان به گون‌های است که زمان فاسد شدن مواد غذایی را کاهش میدهد. برای مثال نگهداری مواد غذایی طبخ شده خارج از یخچال، به خصوص خوراکی‌هایی که حاوی گوشت هستند، میتواند عامل مهمی در ابتلا به مسمومیت‌های غذایی و درنتیجه اسهال و استفراغ شود.
علائم اسهال در کودکان و بزرگسالان
قبل از هر چیزی بهتر است بدانیم که در واقع، اسهال یک واکنش دفاعی بدن در مقابل بیماری است. بدن در صورت مواجه شدن با برخی از بیماریها با دفع عامل بیماری‌زا از خود دفاع می‌کند، اما همین روش دفاعی در صورت عدم کنترل ممکن است عوارض بدی برای بدن داشته باشد.
کم آبی یکی از مهمترین عوارض اسهال است که در صورت حاد شدن به خصوص برای کودکان بسیار خطرناک است. چون ممکن است باعث تشنج و در نتیجه آسیب‌های مغزی و حتی در شرایط وخیم‌تر منجر به مرگ شود. از علائم مهم کم آبی ناشی از اسهال در کودکان و نیز بزرگسالان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- خشک و چسبنده شدن دهان
- سرگیجه
- نداشتن اشک یا کم بودن اشک
- رنگ زرد تیره برای ادرار
- کاهش یا عدم ادرار
- خشک شدن پوست
- بی حالی و نداشتن انرژی
اسهال ممکن است کوتاه‌مدت و به صورت حاد باشد یا به صورت مزمن و بلندمدت. اسهالی که ناشی از بیماریهای فصل گرم باشد از نوع کوتاه‌مدت است و ممکن است ویروسی، انگلی یا باکتریایی بوده و حداکثر بعد از سه روز درمان میشود، اما در صورتی که اسهال ادامه داشت و علائم شدیدتر شد درمان‌های تخصصی‌تری لازم است.
در مورد جراحی بای پس معده و جراحی اسلیو معده بیشتر بدانید. در این زمینه میتوانید به بهترین جراح لاغری در تهران مراجعه کنید.
شما با مشاهده علائم زیر میتوانید متوجه شوید که فرزند شما یا خودتان دچار اسهال شده و باید به پزشک مراجعه کنید:
- دل پیچه
- تهوع
- تکرر اجابت مزاج
- بالا رفتن دمای بدن
- کم آبی و علائم آن
- نفخ
- بی اختیاری مدفوع در کودکان
کافیست برخی از نکات را رعایت کنید تا از بروز اسهال در کودکان خود جلوگیری نمایید. برای مثال شست‌وشوی دست‌های آنها قبل از هر وهده غذایی، کوتاه نگه داشتن ناخن کودکان، ضدعفونی کردن محیط سرویس بهداشتی به صورت مکرر، ضدعفونی کردن میوهها، سبزیجات و شیشه شیر و ظروف غذای کودک.
روش های درمان اسهال تابستان
تعیین نوع درمان برای اسهال و عوارض آن به علت بروز آن بستگی دارد، پس بهترین اقدام مراجعه به پزشک و تشخیص علت اسهال است. اما به طور کلی میتوان راههای درمانی برای اسهال را به صورت زیر دسته‌بندی کرد:
رژیم غذایی صحیح و هیدراته کردن بدن:
آب از دست رفته در اثر اسهال باید جبران شود، شما میتوانید با مصرف زیاد آب جوشیده این کم‌آبی را جبران کنید. اما توجه داشته باشید که نوشیدنی های گازدار، آبمیوه‌ها به خصوص از نوع صنعتی و آب تصفیه نشده میتواند شرایط را بدتر کند.
افزایش مصرف پروبیوتیک:
ماست در دسترس‌ترین و مهمترین منبع پروبیوتیک است. پروبیوتیک ها در واقع باکتری‌های مفید برای دستگاه گوارش هستند که با مصرف بیشتر آنها در زمان بیماریهای گوارشی از جمله اسهال در فصل تابستان یک روش درمانی عالی و خانگی به شمار می‌رود.
مواد غذایی مناسب و سالم:
برای نوزادان بهترین غذا در زمان اسهال، شیر مادر است. برای سایر کودکان و بزرگسالان مصرف موز و غذاهای حاوی نشاسته میتواند گزینه مناسبی باشد، اما خوردن انجیر، انگور و انواع مواد غذایی مسهل در زمان بیماریهای با علامت اسهال مناسب نیست.
مصرف دارو با تجویز پزشک:
در زمانی‌که درمان‌های خانگی برای اسهال موثر نباشند یا عوارض اسهال زیاد شده باشد، تجویز داروهایی مانند قرص یا شربت ضد اسهال، پودر ORS برای کودکان، آنتی بیوتیک در صورت لزوم و تزریق سرم توسط پزشک انجام میشود.
نحوه پیشگیری از اسهال در فصل تابستان
شما میتوانید با راهکارهایی ساده از ابتلا به اسهال در فصل تابستان جلوگیری کنید. در ادامه به نکات ساده‌ای پرداخته‌ایم که رعایت کردن آنها بسیار آسان اما موثر خواهد بود.
- شست و شوی مرتب دستها به خصوص بعد از استفاده از سرویس بهداشتی و قبل از مصرف مواد غذایی
- خودداری از مصرف مواد غذایی خام و نپخته
- ضدعفونی کردن میوهها و سبزیجات به صورت اصولی
- خودداری از مصرف مواد غذایی فراوری شده و نوشیدنیهای گازدار
- عدم استعمال مواد دخانی مانند سیگار و به خصوص قلیان
- کاهش مصرف کافئین
- افزایش مصرف آب و نوشیدنی های سالم
- افزایش مصرف میوه‌جات آبدار مانند هندوانه و خربزه
- مصرف مواد غذایی خانگی
- رعایت نکات بهداشتی در سفر مانند بهداشت شخصی و مصرف غذا در رستورانهای رعایتکننده استانداردهای بهداشتی
سخن آخر
درگیری با اسهال در فصل تابستان علاوه بر عوارض جسمی و مختل کردن روند عادی زندگی حتی ممکن است شما را خجالت زده کند، پس با رعایت نکاتی که در این مقاله ذکر شد تا حد امکان از بروز آن جلوگیری کنید و در صورت ابتلا برای درمان آن جدیت به خرج دهید. چون این بیماری به ظاهر ساده ممکن است برای شما عوارض زیادی به دنبال داشته و به خصوص برای کودکانتان خطرناک باشد.
