اگر بعد از ابتلا به اضافه وزن اقدام به گرفتن رژیم لاغری مناسب نکنید، دچار چاقی خواهید شد. چاقی عوارض و خطرات فراوانی دارد که تنها به جسم انسان محدود نمی‌شوند. گاهی محدوده عوارض چاقی از جسم بالاتر رفته و به روح نیز سرایت می‌کند. اختلال افسردگی چاقی از جمله بیماری چاقی محسوب می شود. با وجود این که افسردگی ناشی از چاقی در تمام سنین رخ می‌دهد، اما احتمال بروز آن در نوجوانان بیشتر است. سن بلوغ و تغییرات هورمونی باعث تغییر خلق و خوی نوجوانان می‌شود، اگر این تغییرات با چاقی همراه باشد خطرات بیشتری به همراه می‌آورد. در این مقاله قصد داریم دلایل ابتلا به افسردگی در نوجوانان چاق را بررسی کنیم و در مورد درمان آن راهکارهایی ارائه نماییم.
دلایل ابتلا به افسردگی در نوجوانان چاق
برخی تحقیقات نشان می‌دهد نوجوانانی که در سنین بلوغ دچار عارضه‌ی چاقی می‌شوند، در بزرگسالی بیشتر تحت خطر افسردگی هستند. البته این خطر مختص به بزرگسالی نیست و بسیاری از مواقع در همان سنین نوجوانی به سراغ انسان می‌آید. یکی از دلایل این موضوع نداشتن تحرک کافی است. کودکی که از ابتدای ابتلا به اضافه وزن از رژیم لاغری تبعیت نکرده، چاق می‌شود و نمی‌تواند تحرک کافی داشته باشد. بازی‌های حرکتی برای سالم ماندن روح و روان کودک و نوجوان ضروری و واجب است. تجمع چربی‌هایی که با رژیم لاغری از بین نرفته‌اند، باعث عدم توانایی در حرکت کافی شده و زمینه بروز افسردگی را فراهم می‌کند.
دلیل دیگر ابتلا به افسردگی در کودکان و نوجوانان دارای اضافه وزن، رفتار اطرافیان است. اطرافیان در مورد چاقی و لاغری نظرات زیادی می‌دهند. در سنین نوجوانی که فرد نیاز دارد تأیید شود، مدام سرزنش می‌شود. گاهی پدر و مادر نیز این قضیه را تشدید می‌کنند. توجه کنید که با سرزنش فرزندتان نمی‌توانید او را وادار به گرفتن رژیم لاغری کنید، بلکه تنها خود را از او دور می‌کنید. این سرزنش‌ها و نظرات در مورد بدن نوجوان در سنین بلوغ باعث ایجاد افسردگی در او می‌شود. فرد به‌خاطر تأیید نشدن خود را از جامعه پنهان می‌کند، این انزوا باعث بیشتر شدن خطر افسردگی است.
یکی دیگر از دلایل افزایش خطر افسردگی با ابتلا به اضافه وزن، ناامیدی است. افرادی که برای کم کردن اضافه وزن خود تلاش می‌کنند اما نمی‌توانند آن را به سرانجام برسانند ناامید می‌شوند. این ناامیدی باعث خطراتی مثل افسردگی و سرخوردگی است. جالب توجه است که افسردگی خود نیز بر چاقی و اضافه وزن می‌افزاید. فردی که دچار افسردگی است برای آرام کردن خود بیشتر غذا می‌خورد. او توانی برای ورزش و تحرک نیز ندارد. در نتیجه بیشتر چاق شده و یک سیکل مخرب به وجود می‌آید.
راه های جلوگیری از افسردگی چاقی
از راهکارهای رهایی از چاقی، اقدام به رژیم لاغری است. متأسفانه افسردگی باعث ناامیدی از لاغری می‌شود. زمانی که فرد از لاغرشدن خود ناامید شد انگیزه‌ای برای این که اقدام به گرفتن رژیم لاغری کند ندارد. او تصور می‌کند هر کاری هم انجام دهد نمی‌تواند خود را لاغر کند و تلاش او بیهوده است. فرد افسرده به ناراحتی و خستگی عمیقی مبتلا است. این خستگی عمیق اجازه به انجام کارهای تازه و ایجاد تغییرات جدید در زندگی را به فرد نمی‌دهد. رژیم لاغری قبل از هر چیزی اراده و صبر می‌خواهد که فرد افسرده متأسفانه نمی‌تواند به‌خوبی از پس آن بربیاید. اگر افسردگی چاقی درمان نشود و فرد دنبال گرفتن رژیم لاغری باشد، گرسنگی ناشی از رژیم و محدودیت‌های آن باعث آزار و اذیت بیشتر انسان است. فرد افسرده به دنبال خوردن چیزی و تسکین خود با آن است که نمی‌تواند و در نتیجه آسیب روحی می‌بیند.
دست زدن به رژیم‌های لاغری سریع برای رها شدن از اضافه وزن ایجاد شده نیز به بیشتر شدن افسردگی چاقی کمک می‌کند. در واقع این رژیم‌ها پاسخ خوبی نمی‌دهند و وزن کم نشده یا به‌سرعت برمی‌گردد. این موضوع باعث ناامیدی نوجوان و بیشتر شدن افسردگی می‌شود. در واقع افسردگی چاقی هم از لاغرشدن جلوگیری می‌کند و هم باعث کاهش موفقیت در موقعیت‌های مختلف مثل درس نوجوان، افزایش تنش و استرس و اضطراب می‌شود.
یک روش بسیار موثر برای افرادی که اضافه وزن بالایی دارند و دچار بیماری های ناشی از چاقی هستند مانند دیابت نوع دو، زانو درد، فشار بالا و… بهترین راه انواع جراحی چاقی از جمله اسلیومعده و بای پس معده که از شایع ترین عمل معده می‌باشند و حتما باید توسط یک متخصص و جراح چاقی و لاغری باسابقه انجام شود.
علائم ابتلا به افسردگی چاقی
اکثر اوقات نوجوانانی که دچار افسردگی چاقی می‌شوند، دارای سابقه خانوادگی هم هستند. اگر اکثر اعضای خانواده چاق هستند باید از نوجوان مراقبت بیشتری کرد. نیازی نیست که نوجوان کاملا چاق شود تا دچار افسردگی چاقی شود. در بسیاری از مواقع اضافه وزنی که ممکن است زیاد به چشم نیاید باعث ناامیدی، کاهش اعتماد به نفس و در نتیجه افسردگی در نوجوان می‌شود. با مشاهده‌ی نشانه‌هایی می‌توان متوجه شد که نوجوان در حال ابتلا به افسردگی چاقی است. بعد از ابتلا به اضافه وزن، علائمی مثل اختلال در اشتها، پرخاشگری و عصبانیت، اختلال خواب، دردهای فیزیکی مثل سردرد و … از جمله نشانه‌هایی هستند که خبر از ابتلا به افسردگی چاقی می‌دهند.
عوامل تشدیدکننده افسردگی چاقی
با وجود این که نوجوان چاق بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی قرار دارد، برخی عوامل باعث بیشتر شدن این بیماری و علائم آن می‌شوند. از جمله‌ی این عوامل، سرزنش اطرافیان است. ممکن است خانواده به‌خاطر نگرانی برای وزن، مرتب نوجوان را سرزنش کنند. این کار هیچ تاثیر مثبتی در لاغری ندارد و باعث افسردگی چاقی می‌شود. عامل دیگر اصرار زیاد اطرافیان به تغییر رفتارهای غذایی نوجوان است. برخی از اطرافیان به محض دیدن فرد در حال خوردن غذا، او را سرزنش می‌کنند.
به‌عنوان والد نوجوان، باید در حین این که به صورت دوستانه او را از عوارض چاقی آگاه می‌کنید و راهکارهای علمی در اختیار او قرار می‌دهید، باید مراقب افسردگی او باشید. اگر برخی از افراد فامیل در جمع، به وزن نوجوان اشاره می‌کنند، توضیح دهید که این مورد حریم خصوصی اوست و اگر نیازی به مشورت داشته باشد از تراپیست یا پزشک کمک خواهد گرفت. رفتارهای حمایت‌گرانه والدین می‌تواند در کاهش علائم افسردگی چاقی نوجوانان بسیار مفید باشد.
جمع بندی ارتباط چاقی و افسردگی با رژیم لاغری
چاقی و اضافه وزن در کودکان و نوجوانان باعث کاهش اعتمادبه‌نفس، دوری از جامعه و ناامیدی آن‌ها می‌شود. افسردگی چاقی در اثر این عوامل به‌وجود می‌آید. باید دانست که افسردگی چاقی مشکلات دیگری از جمله عدم توانایی در حل مشکلات، پرخاشگری، به‌هم ریختن تعادل هورمونی، اضافه وزن بیشتر و سختی‌هایی از این قبیل می‌شود. مجموع این عوامل باعث بروز افسردگی در نوجوانی و ادامه داشتن آن تا سنین بزرگسالی است. ممکن است نوجوان دچار چاقی نشده باشد، بلکه تنها اضافه وزنی که باعث نپوشیدن لباس‌های دلخواه، کمتر شدن دامنه حرکتی و تمسخر توسط جامعه شده است نوجوان را به سمت افسردگی سوق داده است.
