لاکتوز یک نوع قند طبیعی است که در محصولات لبنی یافت میشود. این قند از دو مولکول گلوکز و گالاکتوز تشکیل شده است. لاکتوز به عنوان منبع انرژی برای بدن عمل می‌کند و در فرآیند هضم توسط آنزیم لاکتاز در روده به مولکول‌های گلوکز و گالاکتوز تجزیه میشود. لازم به ذکر است که برخی افراد به دلیل نقص یا ناکافی بودن آنزیم لاکتاز، قادر به تجزیه و هضم این قند نمی‌باشند. افراد مبتلا به این بیماری ممکن است پس از مصرف محصولات لبنی با علائمی مانند نفخ، سوزش معده، اسهال و … مواجه شوند. به همین دلیل افرادی که در هضم این قند ناتوان باشند، باید مصرف محصولات لبنی را محدود کنند و از محصولات بدون قند شیر استفاده کنند. در این مقاله قصد داریم شما را با عدم تحمل لاکتوز یا حساسیت به لاکتوز آشنا کنیم، پس باما همراه باشید.
عدم تحمل لاکتوز و علائم حساسیت به لاکتوز
منظور از عدم تحمل لاکتوز وضعیتی می‌باشد که بدن نتواند به طور کامل این قند را تجزیه و هضم کند. این وضعیت معمولا به دلیل ژنتیکی یا به دلیل عوامل دیگری مانند آسیب به روده کوچک ایجاد میشود. در صورت تشخیص عدم تحمل این قند، بهتر است که با متخصص تغذیه صحبت کنید و از دستورات ایشان پیروی کنید. حساسیت به این قند ممکن است علائم مختلفی را در افراد ایجاد کند که می‌توان به این موارد اشاره کرد: 1. اختلالات گوارشی: نفخ و ورم شکمی، سوزش معده، گاز زیاد معده، اسهال، احساس تپش در شکم، کاهش وزن ناگهانی، تیره شدن مدفوع، تهوع و استفراغ و… . علائم عصبی: افسردگی، خواب آلودگی، عصبانیت، افت تمرکز و… .
اگر خودتان یا کسی را می‌شناسید که از علائم حساسیت به لاکتوز رنج می‌برد، بهتر است که هر چه سریع تر به پزشک متخصص داخلی مراجعه نماید. در بسیاری از موارد تغییر رژیم غذایی و استفاده از محصولات لبنی بدون قند شیر یا مصرف مکمل‌های آنزیم لاکتاز می‌تواند به کنترل بیماری شما کمک کند.
تست تشخیص تحمل لاکتوز چیست و چگونه انجام می شود؟
تست تشخیص تحمل لاکتوز به عنوان یکی از روش‌های تشخیصی عدم تحمل لاکتوز استفاده میشود. این تست به دسته‌های مختلفی تقسیم میشود، اما دو تست متداول‌تر آن عبارتند از:
تست تحمل لاکتوز (Lactose Tolerance Test):
در این تست شخص در ابتدا پس از یک شب عدم مصرف لاکتوز، مقداری از آن را در یک محلول خوراکی مصرف می‌کند. سپس نمونه‌های خونی و همچنین نمونه‌های تشخیصی از ادرار او در طول چند ساعت بعد از مصرف قند شیر گرفته میشود تا سطح آن در قند خون اندازه‌گیری شود. لازم است که این تست توسط پزشک انجام شود و تحت نظارت او باشد.
تست تنفسی (Hydrogen Breath Test):
در این تست فرد مقداری لاکتوز مصرف می‌کند و سپس در طول چند ساعت بعد از مصرف قند، هوای بازدمی او بررسی میشود. در این تست سطح هیدروژن موجود در نفس اندازه‌گیری میشود. اگر این قند در روده کوچک هضم نشود، باکتری‌های روده‌ای آن را تجزیه می‌کنند و هیدروژن را آزاد می‌کنند که به خون و سپس به دستگاه تنفسی منتقل میشود. تست‌های تشخیصی تحمل قند شیر باید توسط پزشک تعیین و نظارت شوند.
پیشنهاد مطالعه: در مورد جراحی بای پس معده و جراحی اسلیو معده بیشتر بخوانید. همچنین در این زمینه می‌توانید به دکتر عبدالله زندی، بهترین جراح لاغری در تهران مراجعه کنید.
مواد غذایی حاوی لاکتوز
لاکتوز به مقدار زیادی در شیر وجود دارد و به همین دلیل به قند شیر معروف می‌باشد. مواد غذایی حاوی قند شیر عبارت اند از: 1. شیر و محصولات لبنی: شامل شیر خام، شیر پاستوریزه، کره، پنیر، ماست، دوغ، پودر شیر، بستنی و… . 2. محصولات پخته با لبنیات: مثل پنکیک، کیک و کلوچه ها که شیر در تهیه آن‌ها به کار رفته است. 3. غذاهای آماده: غذاهایی مثل بعضی سوپ‌ها یا بعضی سس‌ها که در تهیه آن‌ها شیر به کار رفته است. 4. بعضی نان‌ها: مانند بربری، تست و … . 5. مواد غذایی ترکیبی: مثل چیزبرگر، پیتزا، لازانیا و … . 6. مکمل‌های غذایی: بعضی از مکمل‌های غذایی حاوی قند شیر می‌باشند. افرادی که حساسیت به لاکتوز دارند، با مصرف این مواد غذایی دچار گفته شده در بالا می‌شوند.
چه میوه هایی لاکتوز دارند؟
بعضی از میوه‌ها دارای قند شیر می‌باشند، بنابراین باید مصرف این میوه‌ها را محدود نمایید. میوه‌های حاوی این قند عبارت اند از: خرما، انبه، موز( موز حاوی این قند می‌باشد، اما مقدار آن نسبت به محصولات لبنی کمتر است)، انگور، توت، کیوی، نارنج، پرتقال(این میوه حاوی کمی قند شیر می‌باشد)، هلو( این میوه نیز دارای قند شیر می‌باشد، اما میزان آن معمولا پایینتر از محصولات لبنی می‌باشد) و … .
در هر صورت مقدار قند شیر موجود در میوه‌ها معمولا پایینتر از محصولات لبنی است، بنابراین برای افرادی که به این قند حساسیت دارند و نسبت به آن تحمل کافی ندارند، نسبت به لبنیات گزینه مناسب‌تری می‌باشد. همچنین هر فرد ممکن است به مقدار قند موجود در میوه‌ها به صورت متفاوت واکنش نشان دهد، بنابراین برای تعیین رژیم غذایی خود بهتر است که به متخصص تغذیه مراجعه نمایید.
مصرف شیر بدون لاکتوز
شیر بدون لاکتوز برای افرادی که به این قند حساسیت دارند یا نمی‌توانند آن را به خوبی تحمل کنند، گزینه مناسبی می‌باشد. این نوع شیر فاقد قند می‌باشد و افرادی که در هضم قند شیر مشکل دارند، به راحتی می‌توانند آن‌را مصرف کنند. امروزه این نوع شیر در فروشگاه‌ها و بازارهای غذایی به راحتی در دسترس می‌باشند. قبل از خرید هر محصول بدون قند لاکتوز، توصیه می‌کنیم که برچسب محصول را دقیقا بخوانید تا اطمینان حاصل کنید که محصول حاوی قند شیر نیست.
راه های درمان عدم تحمل لاکتوز
برای درمان عدم تحمل لاکتوز، راه‌های مختلفی وجود دارد که انتخاب این راه‌ها به شرایط شما و پزشک متخصص شما بستگی دارد. در متن زیر انواع راه‌های درمان این بیماری آورده شده است.
دکتر عبدااله زندی بهترین متخصص جراحی چاقی تهران
- استفاده از محصولات بدون لاکتوز: یکی از ساده‌ترین راه‌های درمان این بیماری استفاده از محصولات بدون قند شیر می‌باشد. امروزه در اکثر فروشگاه‌ها انواعی از محصولات لبنی بدون قند شیر همچون ماست، پنیر، شیر و … وجود دارد. به شما توصیه می‌کنیم که از این محصولات استفاده کنید.
- مصرف مکمل‌های آنزیمی: مکمل‌های آنزیم لاکتاز می‌توانند در فرآیند هضم قند شیر به شما کمک کنند. قبل از استفاده از مکمل‌های آنزیمی، باید با پزشک یا متخصص تغذیه خود مشورت کنید.
- افزایش تدریجی تحمل: برخی افراد با گذر زمان می‌توانند به تدریج تحمل بدن خود به لاکتوز را افزایش دهند. به عنوان مثال شروع با مقادیر کم قند شیر و افزایش تدریجی آن می‌تواند به بدن کمک کند تا به مرور به مقادیر بیشتری تحمل پیدا کند.
- عدم مصرف مواد غذایی حاوی لاکتوز
- خوردن مواد حاوی لاکتوز همراه با غذا: به شما توصیه می‌کنیم که مواد حاوی قند شیر را مصرف نکنید. در صورتی که به مقداری کمی هم قصد مصرف آن را دارید، بهتر است آن را با وعده‌های غذایی مصرف کنید.
- مشاوره با پزشک متخصص و تغذیه: اگر شما علائم شدیدی از عدم تحمل لاکتوز دارید، بهتر است با پزشک متخصص یا تغذیه مشورت کنید تا راه‌های مناسبی را برای درمان و مدیریت این وضعیت انتخاب کند.
همچنین باید توجه داشت که هر فرد ممکن است به طور متفاوتی به این روش ها واکنش نشان دهد. بنابراین متخصص می‌تواند شما را بهتر راهنمایی کند.
