عسل، این شیرینی طبیعی و خوشمزه که از زمان‌های قدیم تا به امروز مورد استفاده قرار می‌گیرد، علاوه بر طعم لذیذ، ویژگی‌های بسیاری دارد که می‌تواند بر سلامتی افراد اثر مثبت داشته باشد. اما آیا مصرف عسل برای بیماران دیابتی هم مناسب است؟ در این مطلب به بررسی تاثیرات مثبت و منفی عسل بر بیماران دیابتی می‌پردازیم. پس ادامه این مطلب را از دست ندهید.
نگاهی دقیق‌تر به عسل، این فرآورده طبیعی
فرایند تولید عسل از شهد گل شروع می‌شود. پس از این‌که زنبورها شهد گل را جمع‌آوری کردند، آن را به قند ساده تبدیل کرده و در کندو ذخیره می‌کنند. کندو باعث تبخیر آب موجود در شهد شده و یک مایع غلیظ شیرین که همان عسل است را می‌دهد.
عسل حاوی کربوهیدرات است که اغلب به فرم گلوکز و فروکتوز است. این ماده طبیعی حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان نیز می‌باشد.
انواع عسل
عسل بسته به گلی که از آن گرفته شده است، انواع مختلفی دارد. ولی در کل عسل به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:
- عسل خام که معمولاً به عنوان عسل فیلترنشده شناخته می‌شود، از کندو استخراج شده و ناخالصی‌هایش گرفته می‌شود.
- عسل فرآوری‌شده که تحت فرایند فیلتراسیون قرار می‌گیرد. این نوع عسل تحت دمای بالا پاستوریزه می‌شود تا هم مخمرهایش از بین بروند و هم ماندگاری طولانی‌تری داشته باشد.
جالب است بدانید که عسل فرآوری‌شده بافت نرم‌تری نسبت به عسل خام دارد ولی در عین حال به دلیل فرایندهای فیلتراسیون و پاستوریزاسیون، برخی از مواد مغذی و آنتی اکسیدان‌های خود را از دست می‌دهد.
در مورد شاخص توده بدنی (BMI) بیشتر بدانید
ارزش غذایی عسل
یک قاشق چای‌خوری عسل که در حدود 15 میلی‌لیتر است، حاوی موارد زیر می‌باشد:
- 64 کالری
- 17 گرم قند
- 17 گرم کربوهیدرات
- 06 گرم پروتئین
- 04 گرم فیبر
البته عسل حاوی مقادیر کمی ویتامین، مواد معدنی مانند پتاسیم، کلسیم، زینک و آنتی اکسیدان نیز می‌باشد.
آیا عسل قند خون را بالا می برد؟
در ابتدا، باید توجه داشت که بیماران دیابتی به دلیل مشکلاتی که در تنظیم سطح قند خون خود دارند، باید به رژیم غذایی خاصی پایبند باشند. در این شرایط، مصرف شیرینی‌ها و مواد شیرین‌کننده باید محدود شود. اما تحقیقات نشان داده است که عسل می‌تواند یک جایگزین مناسب برای شکر و قند معمولی باشد.
وقتی شخصی مبتلا به دیابت است، یا بدن فرد نمی‌تواند انسولین کافی تولید کند (به دلیل آسیب به سلول‌های بتای پانکراس) (دیابت نوع یک) و یا بدن نمی‌تواند از انسولین موجود به درستی استفاده کند (دیابت نوع دو). در این‌گونه مواقع، میزان قند موجود در جریان خون بالا می‌رود. توجه داشته باشید که دیابت بیماری خطرناکی است و می‌تواند با گذشت زمان، موجب بیماری قلبی، از دست دادن بینایی و یا مشکلات کلیوی شود.
وقتی می‌گوییم عسل می‌تواند یک جایگزین مناسب برای قند و شکر باشد به این معنا نیست که خوردن عسل برای بیماران دیابتی بلامانع است. بلکه منظور این است که نسبت به قند و شکر، عسل که یک شیرین‌کننده طبیعی است ضرر کمتری دارد؛ البته در صورتی که در حد تعادل و به میزان مجاز استفاده شود.
شاخص گلایسمیک عسل از شکر پایین‌تر است که این یعنی عسل در مقایسه با شکر، با سرعت کمتری سطح قند خون را بالا می‌برد. اما به هر حال، عسل یک کربوهیدرات و قند طبیعی است و تعجبی ندارد که باعث افزایش قند خون شود. به همین دلیل با این‌که عسل در مقایسه با قند و شکر سفید بهتر است، اما باز هم نباید به صورت مکرر و در حد زیاد استفاده شود.
این نکته را هم در نظر بگیرید که برخی عسل‌های موجود در بازار حاوی شکر هستند که باید بیماران دیابتی از این نوع عسل‌ها پرهیز کنند. از طرفی، به دلیل این‌که عسل شیرین‌تر از شکر است در نتیجه برای تجربه همان مزه شیرینی، به میزان عسل کمتری نیاز است. باز هم تأکید می‌کنیم که علی‌رغم مزایای فراوانی که عسل دارد، بیماران دیابتی باید به عسل هم مانند شکر نگاه کنند، یعنی ماده‌ای که قند خون را افزایش می‌دهد و در مصرف آن جانب احتیاط را رعایت کنند و در حد معقول آن را مصرف کنند.
بیماران دیابتی چگونه عسل را در برنامه غذایی خود استفاده کنند؟
همان‌طور که گفته شد، به خاطر داشته باشید که عسل شیرین‌تر از شکر است. یعنی اگر عسل را جایگزین شکر می‌کنید، به مقدار کمتری از آن نیاز دارید. همچنین، بیماران دیابتی باید عسل طبیعی خالص، ارگانیک و خام را استفاده کنند. این عسل‌ها معمولاً شکر افزودنی ندارد، در حالی‌که عسل‌های موجود در سوپرمارکت‌ها اغلب حاوی شکر یا شربت است.
یکی از روش‌های درمان دیابت بخصوص دیابت ناشی از چاقی انجام جراحی لاغری است. در این خصوص بهترین جراح لاغری در تهران می‌تواند به شما کمک کند.
مزایای استفاده از عسل به جای شکر
مطالعات زیادی روی تأثیر عسل بر سلامتی انجام شده که برخی نتایج آن‌ها در زیر آورده شده است:
- خوردن عسل ممکن است سطح انسولین را بالا ببرد که این به کنترل قند خون کمک می‌کند. علاوه بر این، آنتی اکسیدان‌های عسل می‌توانند عوارض ناشی از دیابت را کاهش دهند.
- محققان دانشگاه تورنتو دریافته‌اند که مصرف عسل برای بیماران دیابتی می‌تواند منجر به کاهش قند خون، کاهش کلسترول، کاهش کلسترول بد و کاهش تری گلیسیرید شود.
- عسل حاوی پری بیوتیک است که باکتری‌های مفید روده را تغذیه می‌کند. این باکتری‌ها برای هضم و در کل سلامتی ما مفید هستند.
- عسل ممکن است اسهال مزمن را بهبود بخشد و به درمان عفونت هیکوباکتریا که یکی از دلایل شایع زخم معده است کمک کند.
کلام پایانی
در مفید بودن عسل برای سلامتی سخن‌های بسیاری گفته شده است. ولی این قند طبیعی با تمام مزایایی که دارد، به هر حال سطح قند خون را بالا می‌برد و در نتیجه در بیماران دیابتی باید با احتیاط مصرف شود. اگر مبتلا به دیابت هستید این را بدانید که هر چند عسل جایگزین بهتری برای قند و شکر است و ضرر کمتری دارد ولی پیش از گنجاندن آن در رژیم غذایی، باید با پزشک مشورت کنید تا خدایی ناکرده دچار عوارض ناشی از دیابت نشوید. با آرزوی تندرستی برای شما.
