از اقدامات مهم پیش از بارداری، کاهش وزن، کنترل وزن و قرارگرفتن در محدوده وزنی سالم است که سلامت مادر و جنین را در پی دارد. دستیابی به وزن مناسب و سالم پیش از بارداری در افزایش شانس بارداری و کاهش خطر عوارض آن اهمیت دارد. حتی خانم‌های چاقی که قائدگی منظمی دارند، مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا باردار شوند همچنین چاقی می‌تواند احتمال بارداری‌های خارج از رحم را افزایش دهد. احتمال سزارین اورژانسی در مادران با اضافه وزن بیشتر است حتی پزشکان در برخی افراد مجبور هستند از ابزار‌های کمکی زایمان طبیعی استفاده کنند. وزن قبل از بارداری به طور مستقیم بر وزن تولد نوزاد تاثیرگذار است.
اضافه وزن از جمله مشکلات بهداشتی و عامل خطر در بارداری برای بسیاری از بیماری ها است. در زنان چاق عدم تخمک‌گذاری، نازایی، ناباروری، سرطان‌های رحم و سینه شایع‌تر می‌باشد. برای افرادی با بیماری‌های چاقی در دوران بارداری از جمله دیابت بارداری، فشار خون بالا و مسمومیت بارداری بسیار خطرناک بوده و همچنین با شیوع بیشتر عفونت‌های رحم و خونریزی‌های پس از زایمان همراه است. چاقی می‌تواند احتمال تخمک‌گذاری طبیعی را کاهش دهد و همچنین بر نتیجه‌ی لقاح آزمایشگاهی (IVF) نیز تاثیر بگذارد.
عوارض چاقی در بارداری
- خطر سقط جنین: زنان چاق در مقایسه با زنان با وزن طبیعی، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سقط جنین می‌باشند.
- افزایش خطر بدنیا آمدن نوزاد مرده و یا نقص درهنگام تولد: در نوزادانی که مادرانشان چاق هستند، خطر ابتلا به نقص در هنگام تولد مانند نقص قلبی و نقص لوله عصبی وجود دارد.
- مشکلات آزمایش‌های تشخیصی: از دیگر خطرات چاقی و چربی بیش از حد در بدن هنگام بارداری بروز مشکلاتی درمورد آناتومی کودک درهنگام معاینه سونوگرافی می‌باشد. در چنین شرایطی بررسی ضربان قلب حین زایمان نیز ممکن است دشوارتر گردد.
- شکست بارداری
- دیابت بارداری
- عارضه حاملگی که با فشار خون بالا همراه است و علائم آسیب سیستم اندام دیگر، اغلب کلیه‌ها (پره اکلامپسی)
- اختلال عملکرد قلبی
- آپنه خواب
- زایمان واژینال دشوار
- افزایش احتمال بدنیا آمدن نوزاد از طریق عمل جراحی سزارین
امروزه جراحی چاقی یکی از راهکارهای لاغری است که حتی برای کنترل قندخون هم از این عمل استفاده می کنند. دکتر عبدالله زندی متخصص و جراح لاغری با بیش از 20 سال تجربه در این زمینه فعالیت دارد که می توانید برای مشاوره و درمان چاقی در تهران به ایشان مراجعه فرمایید.
باید ها و نباید های کاهش وزن قبل از بارداری
زنان باردار نباید از رژیم‌های غذایی محدود برای کاهش وزن استفاده کنند. رژیم غذایی بسیار کم کالری که سبب تخلیه ذخایر مواد مغذی در بدن می‌شوند، برای مثال رژیم‌هایی که در آن مصرف نان و برنج، سبزی و میوه، شیر مواد لبنی، گوشت و تخم مرغ حذف یا ممنوع شده است مناسب نیست. برای کاهش وزن ابتدا باید با پزشک مشورت کرد. در صورت صلاح دید پزشک بیمار می‌تواند روزی یک ساعت پیاده روی آرام بر روی سطح صاف و به صورت منظم انجام دهد.
مزایای لاغری قبل بارداری
مادرانی که دارای وزن نرمال هستند نسبت به مادران با وزن بالا یا چاق بارداری راحت‌تری را تجربه می‌کنند. زیرا نگرانی ابتلا به برخی بیماری‌ها را ندارند همچنین اضافه وزنی که به دلیل نوزاد برایشان ایجاد شده کمتر سبب اذیت آنها می‌شود. این افراد زایمان راحت‌تری را نسبت به افراد چاق تجربه می‌کنند و نوزاد آنها از لحاظ قد و وزن در حالت نرمال‌تری قرار خواهد گرفت.
راه های کاهش وزن قبل از بارداری
- کاهش مصرف چربی: اجتناب از مصرف مواد غذایی سرخ کردنی، جدا کردن چربی اطراف گوشت و پوست مرغ، استفاده از چاشنی‌هایی نظیر آبغوره و آبلیمو به جای سس‌های چرب و… .
- کاهش مصرف مواد نشاسته‌ای: در رژیم غذایی نباید برنج، ماکارانی و یا نان را حذف کرد، اما برای کاهش وزن باید زیر نظر پزشک متخصص مصرف نان و برنج را به حداقل رساند.
- افزایش فیبر: استفاده از سبزی و میوه بسیار مهم است. لازم است بدانید در کنار مصرف مواد غذایی دارای فیبر باید آب بنوشید.
- کاهش مواد قندی: برای کم کردن مواد قندی بهتر است به جای مصرف شیرینی و شکلات از میوه به عنوان جایگزین استفاده کرد یا به جای آبمیوه‌های صنعتی مصرف آبمیوه‌ی طبیعی را افزایش داد. همراه با چای بهتر است از کشمش یا خرما در مقدار کم استفاده شود. بهتر است از نوشیدن دوغ شور یا گازدار همچنین پرهیز کرد.
خصوصیات رژیم غذایی قبل از بارداری
- قدرت سیر کنندگی داشته باشد.
- متنوع، متناسب و متعادل باشد.
- از تمام ویتامین‌ها، املاح، اسید امینه‌ها، ریز مغزی‌ها و درشت مغذی‌ها استفاده کرد.
در دوران بارداری به چه نوع تغذیه ای نیاز دارید؟
معمولا خانم‌ها برای افزایش وزن و تغذیه مناسب به 340 الی 450 کالری روزانه، در سه ماه اول (ماه اول تا سوم) و سه ماه آخر (ماه ششم تا نهم) دوران بارداری نیاز دارند. تغذیه مفید شامل کربوهیدرات، میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌های بدون چربی می‌باشد. لذا مصرف مواد غذایی فوق باید به میزان لازم باشد و از مصرف بیش از اندازه پرهیز کرد. نوشیدن زیاد آب بسیار مهم و مفید است؛ همچنین از حالت تهوع جلوگیری می‌کند.
در ماه‌های اول بارداری کاهش وزن می‌توان عادی و نرمال باشد. حالت تهوع‌های اول صبح کمک شایانی به کاهش وزن مادر می‌کند، در این صورت به پزشک مربوطه خود مراجعه کنید. در دوران بارداری خود حتما یک پزشک تغذیه داشته باشید تا با کمک تغذیه‌ی مناسب از سلامت خود و کودکتان مطمئن شوید.
مادران باردار باید چه اقداماتی برای داشتن جنین سالم و حاملگی راحت انجام دهند؟
- مراقبت‌ها و چکاپ‌های دوران بارداری را باید جدی گرفت. انجام این چکاپ‌ها برای اطمینان از حال مادر و جنین ضروری است.
- درباره میزان استاندارد و مناسب افزایش وزن در دوران بارداری باید با پزشک مشورت کرد و اطلاعات کافی را بدست آورد.
- مصرف غذای سالم. از پزشک یا مشاور تغذیه خود برنامه‌ی غذایی مناسب و اصولی دریافت کنید. این برنامه باید بر اساس سن، قد، وزن و فعالیت‌های فیزیکی شما باشد.
- از رژیم لاغری غیر اصولی و خودسرانه پرهیز کنید. برخی از رژیم‌های لاغری استاندارد نبوده و قادر به تامین تمام مواد غذایی مورد نیاز مادر و جنین نخواهند بود.
- فعالیت فیزیکی منظم و روزانه داشته باشید. انجام ورزش نیز باید زیر نظر پزشک صورت گیرد.
