غده تیروئید چیست؟ علائم، عوارض و راه درمان آن

غده تیروئید یک غده تحت گلویی است که مسئول تولید هورمون تیروئید است. این هورمون نقش مهمی در تنظیم سطح انرژی و متابولیسم بدن دارد.

عملکرد این غده بستگی به سیگنال‌های مغزی و سطح هورمون‌های تیروئید دارد. در صورت کمبود هورمون‌های فوق، تیروئید کم‌کار رخ می‌دهد که می‌تواند منجر به عوارضی مانند کاهش سطح انرژی، افزایش وزن، خستگی، ریزش موها و سایر علائم شود.

از طرف دیگر، افزایش میزان هورمون‌های این غده منجر به تیروئید پرکار می‌شود که ممکن است با علائمی مانند گرما، افزایش ضربان قلب و سایر عوارض همراه باشد. در ادامه بیشتر درباره این موضوع بحث خواهیم کرد.

بیماری‌های این غده ممکن است با توجه به عوامل مختلفی از جمله آسیب‌ها، عوامل ژنتیکی و محیطی شکل بگیرد. تشخیص بیماری‌ها با استفاده از آزمایشات خونی و تصویر برداری مانند سونوگرافی انجام‌پذیر است. درمان این بیماری‌ها شامل استفاده از داروهای خاص، رژیم غذایی و سایر موارد مهم می‌شود.

غده تیروئید چیست؟

غده تیروئید یک غده کوچک در قسمت جلوی گردن است. این غده نقش مهمی در تنظیم سرعت متابولیسم، رشد، فعالیت عصبی، عملکرد قلب و عروق و سیستم ایمنی دارد. اختلالات در عملکرد این غده می‌تواند منجر به مشکلات مختلفی مانند مشکلات گوارشی، اختلال در خواب، تغییر وزن بی‌دلیل، تضعیف حالت روحی و احساسات، کاهش توانایی جنسی و سلامت عمومی شود. در ادامه‌ی این مطلب به بررسی کامل عملکرد تیروئید می‌پردازیم پس با ما همراه باشید.

مطالب مرتبط: پرولاکتین بالا و درمان آن

تیروئید کم کار و تیروئید پرکار

تیروئید کم کار و تیروئید پرکار دو حالت مختلف در عملکرد غدد تیروئید هستند.

در نوع اول آن ( کم کار)، غدد کم‌ترین میزان هورمون را ترشح می‌کنند و یا هیچ هورمونی تولید نمی‌کنند. این موضوع می‌تواند ناشی از اختلالات قلبی-عروقی، التهاب درون این غدد، نقص هورمون‌های مغزی و اختلال در عملکرد اعضای مربوط به غدد باشد. موارد زیر از علائم شایعی هستند که ممکن است در افرادی که درگیر نوع اول این بیماری هستند، دیده شود؛

– خستگی و کاهش انرژی،

– سرماخوردگی و حس سردی،

– کاهش آرامش و افسردگی،

– کاهش تمرکز و کاهش حافظه،

– افزایش وزن،

– تغییرات در هضم و کاهش آن،

– مشکلات پوستی.

در تیروئید پرکار، غدد بیش از حد طبیعی هورمون ترشح می‌کنند. این وضعیت می‌تواند ناشی از التهاب و عفونت، ورم، تورم گوارشی و… باشد. از علائم شایع این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد؛

– بی‌قراری و اضطراب،

– عرق سرد و افزایش حرارت بدن،

– افزایش ضربان قلب،

– کاهش وزن ناشی از شتاب زدگی متابولیسم،

– خستگی و ضعف عمومی،

– لرزش و خشکی پوست،

– مشکلات گوارشی مانند اسهال.

در هر صورت برای تشخیص و درمان هر دو حالت، مراجعه به پزشک الزامی است. آزمایش و سایر تست‌های تشخیصی می‌توانند کمک کننده باشند تا وضعیت را تشخیص و درمان مناسب مشخص شود.

پیشنهاد ویژه: یک روش کاملا موثر با کمترین عوارض برای افرادی که اضافه وزن بالایی دارند و با روش‌های معمول مانند رعایت رژیم غذایی و ورزش وزنشان تغییر نکرده است، انجام انواع عمل لاغری است که معروف‌ترینِ آنها جراحی اسلیو معده یا عمل بای‌ پس معده هستند که حتما باید توسط بهترین جراح لاغری انجام شود.

مهم‌ترین علائم کم کاری و پرکاری تیروئید

همانطور که اشاره شد تیروئید یک غده مهم در گردش خون و متابولیسم بدن است که هورمون‌های مشخصی را ترشح می‌کند. کم ‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) و پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدیسم) دو وضعیت مختلفی هستند که می‌توانند به علائم مشخصی منجر شوند.

علائم کم‌ کاری (هیپوتیروئیدیسم) شامل موارد زیر می‌باشند؛

• خستگی و کاهش انرژی: افزایش خستگی و کاهش سطح انرژی و کارایی بدن،
• افزایش وزن: افزایش وزن بدون تغییر در رژیم غذایی یا فعالیت بدنی،
• سرماخوردگی: داشتن حس سرما در مقابل دمای محیط طبیعی،
• کاهش ضربان قلب: ضربان قلب به طور معمول کاهش می‌ یابد و ممکن است به طور نامتعارف کم باشد،
• خشکی پوست و مو: پوست خشک و خارشی، موهای شیب دار و شکننده،
• تورم و ورم: تورم صورت، دست و پا ها،
• افسردگی: حالت افسردگی، اضطراب و تحلیل ناشی از تغییرات در سطح هورمون ‌های مغزی،
• عدم تمرکز: کاهش توانایی تمرکز و کارایی ذهنی.

علائم پرکاری (هیپرتیروئیدیسم) شامل موارد زیر می ‌شوند؛

• اضطراب و بیقراری: افزایش اضطراب، بیقراری و تحریک ناشی از افزایش سطح هورمون ‌های این غده،
• لاغری: کاهش وزن بدون تغییر در رژیم غذایی یا فعالیت بدنی،
• تعریق بیش از حد: تعریق شدید و بیش از حد،
• خستگی: افزایش خستگی و کاهش سطح انرژی،
• خواب نامنظم: مشکلات در خوابیدن و خواب نامنظم،
• تپش قلب: افزایش ضربان قلب، تپش قلب،
• عصبانیت و افزایش تحرک: افزایش تحرک، عصبانیت و روان گریزی،
• لرزش: لرزش دست ‌ها یا بدن به طور مداوم یا دوره ‌ای.

به هر حال، این علائم تنها نمونه‌ای از علائم ممکن هستند و برای تشخیص دقیق و درمان هر دو وضعیت توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید.

اگر تمایل دارید درمورد چاقی هورمونی بیشتر بدانید و هورمون‌هایی که باعث چاقی می‌شوند را بشناسید، به لینک قبل مراجعه کنید

عوارض تیروئید کم کار و تیروئید پرکار

عوارض این بیماری می‌توانند در دو حالت (کم کاری) و (پرکاری) متفاوت باشند. به طور کلی، عوارض تیروئید کم کار عبارتند از:

– خستگی و کاهش انرژی: فرد مبتلا به این بیماری اغلب احساس خستگی، افت انرژی و خواب آلودگی می‌کند.

– افزایش وزن: همانطور که پیش‌تر اشاره شد، عوارض تیروئید کم کار می‌تواند منجر به افزایش وزن یا سختی در روند کاهش وزن شود.

– خشکی پوست: خشکی و خارش پوست از دیگر عوارض این بیماری هستند.

– مشکلات گوارشی: کاهش عملکرد این غده می‌تواند علائمی مانند کاهش اشتها، یبوست یا مشکلات مربوط به گوارش را ایجاد کند.

عوارض تیروئید پرکار نیز عبارتند از:

– اضطراب و عصبانیت: تیروئید پرکار می‌تواند باعث افزایش اضطراب، عصبانیت و تنش شود.

– تپش قلب و خون ریزی: ممکن است افراد مبتلا به تیروئید پرکار با تپش قلب، آرامش نداشتن و خون ریزی زیر پوستی روبرو شوند.

– لرزش دست‌ها: لرزش دست و عضلات از عوارض این بیماری است.

– خواب قطعی: برخی از افرادی که مبتلا به این بیماری هستند از خواب اینترپتری (خواب قطعی) رنج می‌برند.

این موارد فقط چند عارضه متداول هستند و هر فرد می‌تواند عارضه‌های دیگری نیز از این بیماری‌ها را تجربه کند. برای یافتن تشخیص صحیح و درمان مناسب باید به پزشک مراجعه کرد.

برای محاسبه BMI و شاخص توده بدنی خود به لینک قبل مراجعه کنید.

راه‌های درمان تیروئید

درمان این مسئله بستگی به نوع و شدت آن دارد. در ادامه راه‌های معمول درمان این دو حالت آورده شده است:

برای درمان هیپوتیروئیدیسم:

1. مصرف مصنوعی هورمون تیروئید: به ‌صورت دائمی داروهای تیروکسین را تجویز می‌کنند تا هورمون‌های این غده در بدن تعادل را به دست بیاورند.
2. تغذیه سالم: مصرف غذاهایی که حاوی منابع معدنی و ویتامین‌ها می‌باشند مانند غلات کامل، میوه‌ها، سبزیجات و ماهی.
3. آزمایشات منظم: بررسی هورمون‌های این غده و اصلاح مقدار داروها به هنگام کم شدن یا افزایش شدید هورمون‌ها.

برای درمان هیپرتیروئیدیسم:

1. داروهای خاص: معمولا داروهایی برای کاهش تولید هورمون‌های آن تجویز می‌شوند. این داروها می‌توانند باعث کاهش فعالیت این غده شده و سطح هورمون‌ها را تنظیم کنند.
2. رادیو اکتیو تراپی: استفاده از حباب یا قرص حاوی رادیو اکتیو ماده، برای اصلاح و کاهش فعالیت غدد از طریق جذب این ماده توسط غدد.
3. عمل جراحی: در موارد شدید و غیرقابل کنترل عمل صورت می‌گیرد تا قسمتی از غده برداشته شود.
4. بررسی مداوم: بررسی همیشگی هورمون‌ها و ادامه داروها بر اساس نتایج آزمایشات.

همه این روش‌ها با توجه به شدت و نوع بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرند. شما عزیزان برای داشتن بدن سالم و قوی باید فعالیت‌های مناسب و تغذیه مناسبی داشته باشید.