پروژسترون(Progesterone) چیست؟ به زبان ساده باید بگوییم یکی از هورمون‌های جنسی زنانه است که در بدن خانم‌ها بیشتر و در بدن آقایان کمتر دیده می‌شود. این هورمون به طور طبیعی در دوران قاعدگی از جسم زرد ترشح و تولید می‌شود. آیا می‌دانید منظور از جسم زرد چیست؟ جسم زرد در حقیقت بخشی از تخمدان است. این هورمون استروئیدی یک کربنه است و قطع ترشح و تولید آن در بدن خانم‌ها باعث شروع پریود می‌شود. بنابراین باید بگوییم پروژسترون هورمونی است که ابتدا تخمدان‌ها آن را تولید می‌کنند. پس از آن توسط جفت در دوران حاملگی تولید می‌شود؛ همچنین در سن بلوغ، رشد پستان‌ها به ترشح این هورمون بستگی دارد. علاوه بر این موارد، Progesterone بدن خانم باردار را برای شیردهی آماده می‌کند.
آمپول پروژسترون چگونه استفاده می‌شود؟
در بالا به تاثیر پروژسترون در عملکرد بدن خانم‌ها اشاره کردیم. گاهی اوقات ممکن است سطح ترشح این هورمون در بدن خانم‌ها کاهش بیابد و عملکردهای طبیعی بدن آنها را مختل کند؛ به عنوان مثال قاعدگی نامنظم یا عدم باروری از جمله مشکلاتی است که به دنبال کاهش این هورمون در بدن خانم‌ها به وجود می‌آید. بنابراین برای درمان این مشکل، پزشک Progesterone را تجویز می‌کند. یکی از شکل‌های مختلف این داروی تجویزی، آمپول است. تزریق آمپول پروژسترون به منظم شدن قاعدگی و همچنین جلوگیری و کنترل خونریزی‌های غیر طبیعی کمک فراوانی می‌کند.
حتما به یاد داشته باشید که آمپول پروژسترون باید با تشخیص و تجویز پزشک استفاده شود. لازم است تا شما مطابق دستور و تجویز پزشک از این دارو استفاده کنید. بهترین روش استفاده از این آمپول، شلیک آن به عضله است. البته می‌توان آن‌را به صورت تزریق زیر پوستی نیز استفاده کرد. تعیین دوز مصرفی دارو و فواصل زمانی دریافت آن به عهده پزشک است. به طور کلی Progesterone در موارد زیر برای شما تجویز می‌شود؛
1) تعادل هورمونی‌تان بهم ریخته باشد و خونریزی غیر طبیعی داشته باشید،
2) سیکل ماهانه پریود نداشته باشید و یا نظم آن بهم ریخته باشد،
3) به دلیل مشکلات و بیماری‌های دیگر، پزشک تشخیص داده باشد که راه درمان شما تزریق پروژسترون است.
مطالب مرتبط: فیبروم رحمی چیست و چگونه درمان می‌شود؟
موارد استفاده قرص پروژسترون
یکی دیگر از اشکال مختلف Progesterone، قرص است. شما می‌توانید این دارو را به صورت قرص مصرف کنید و درمان شوید. معمولا قرص مدروکسی پروژسترون به دلایل مختلفی برای بیماران تجویز می‌شود و کاربرد بیشتری دارد. درمان تنبلی تخمدان‌ها، درمان خانم‌هایی که سقط مکرر را تجربه می‌کنند، درمان تنظیم سیکل قاعدگی، درمان برخی از مشکلات مربوط به نازایی و… همگی از جمله موارد استفاده از این قرص است.
یکی از موارد مصرف Progesterone تکمیل چرخه بلوغ است. ممکن است بسیاری از دختران دچار هیپوفیز یا محور هیپوتالاموس شوند. این بدین معنی است که چرخه بلوغشان نهایی و کامل نشده است. در این صورت احتمال دارد که این افراد با تاخیرهای فراوان در تخمک گذاری و یا تاخیر در قاعدگی روبرو شوند. بنابراین با تجویز قرص پروژسترون توسط پزشک چرخه بلوغ تکمیل شده و از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری می‌شود.
از دیگر موارد استفاده از قرص مدروکسی پروژسترون، درمان تنبلی تخمدان است. افرادی که در عملکرد تخمدان‌هایشان با اختلالات مختلفی روبرو هستند باید درمان شوند. در غیر این صورت مشکلات مختلفی اعم از هایپر پلازی آندومتر که همان افزایش ضخامت دیواره رحم است، برای آنها به وجود می‌آید. با تجویز این قرص از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری می‌شود.
پیشنهاد ویژه: یک روش کاملا موثر با کمترین عوارض برای افرادی که اضافه وزن بالایی دارند ، انجام انواع عمل لاغری است که پرکاربردترینِ آنها جراحی اسلیو معده یا عمل بای پس معده هستند و حتما باید توسط بهترین جراح لاغری انجام شود.
شیاف واژینال پروژسترون
شیاف واژینال پروژسترون که به آن سیکلوژست هم می‌گویند، یکی دیگر از داروهای درمانی است که بدین شکل مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شیاف برای درمان سندرم پیش از قاعدگی، افسردگی بعد از زایمان و… مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آنجایی که پس از بارداری، جفت در بدن مادر پروژسترون تولید می‌کند، پس از زایمان تولید و ترشح این هورمون در بدن خانم‌ها کم می‌شود. بنابراین سطح پروژسترون در بدن خانم کاهش می‌یابد. همانطور که می‌دانید Progesterone یک هورمون زنانه است و ترشح آن در بدن خانم‌ها ضرورت دارد. به علت کاهش سطح این هورمون در بدن خانم‌ها، مشکلاتی از قبیل افسردگی بعد از زایمان و… برایشان به وجود می‌آید. در مواردی با توجه به شرایط، دکتر این شیاف را برای درمان تجویز می‌کند.
بعضی از خانم‌ها با سقط مکرر جنین مواجه می‌شوند. همچنین ممکن است قدرت باروری آنها بسیار پایین باشد. یکی دیگر از کاربردهای سیکلوژست، کمک به تقویت باروری و همچنین پیشگیری از سقط جنین است. بسته به تجویز پزشک، لازم است تا برای درمان، شیاف پروژسترون را داخل واژن قرار دهید.
آیا پروژسترون باعث چاقی می‌شود؟
یکی از اصلی ترین دغدغه خانم‌ها به دنبال استفاده از پروژسترون این است که آیا این دارو باعث چاقی هورمونی می‌شود؟ باید این را در نظر داشته باشید که مصرف داروهای مختلف، بدن را تحت تاثیر خودشان قرار می‌دهند. داروهای هورمونی که برای درمان استفاده می‌شوند، باعث چاقی و اضافه وزن می‌شوند. این داروها به تجمع چربی در اطراف شکم و پهلو کمک زیادی می‌کنند. در صورتی که این موضوع برایتان مهم باشد، می‌توانید با پزشک زنان یا متخصص تغذیه در این خصوص مشورت کنید. پیشنهاد می‌کنیم برای اطلاع از میزان شاخص توده‌ی بدنی یا BMI خود، به لینک قبل مراجعه کنید.
در خصوص آمپول پروژسترون باید بگوییم بسته به دوز دارو و فواصل زمانی تزریق آن و سایر فاکتورهای مهم دیگر، ممکن است این دارو باعث چاقی شود. باید در نظر داشته باشید که اگر این دارو با دوز فراوان به بدن شما تزریق شود، قطعا چاقی و اضافه وزن را به همراه دارد. در خصوص شیاف پروژسترون باید بگوییم یکی از عوارضی که به دنبال استفاده از این شیاف برای بدن به وجود می‌آید، احتباس آب و مایعات در بدن است. از این رو ممکن است ورم کرده به نظر برسید. در حالت کلی مصرف شیاف Progesterone منجر به چاقی نمی‌شود؛ اما ورم ناشی از مصرف آن ممکن است در بعضی از افراد بروز پیدا کند.
عوارض پروژسترون
پروژسترون مانند سایر داروهای دیگر، در کنار فوایدی که دارد، عوارضی را نیز به همراه دارد. بروز تمام این عوارض در بدن تمام کسانی که از آن استفاده کرده اند، یکسان نیست. گاهی اوقات ممکن است بعضی از افراد با عوارض بسیار خفیف و جزئی روبرو شوند. گاهی اوقات نیز ممکن است مصرف این دارو عوارض جدی را برای مصرف کننده به دنبال داشته باشد. در هر صورت لازم است تا اگر بیمار قبلی یا خاصی دارید و یا از داروهای خاصی استفاده می‌کنید، قبل از تجویز حتما به پزشک خود اطلاع دهید. پروژسترون با عوارض جانبی خفیف و عوارض جانبی جدی تری همراه است. عوارض جانبی خفیف این دارو شامل موارد زیر می‌شود؛
- احساس خستگی و خواب آلودگی،
- سردرد و تهوع،
- نفخ و دل درد،
- مشکلات گوارشی مانند گرفتگی معده، یبوست یا اسهال و… ،
- احساس درد در حین نزدیکی،
- افزایش ترشحات واژن،
- سوزن و درد واژن،
- کاهش میل جنسی،
- حساسیت و یا تورم در ناحیه پستان‌ها،
- درد عضلات بدن یا درد مفاصل.
اگر می‌خواهید همه چیز را درباره‌ی تزریق چربی به باسن و ران بدانید، به لینک قبل مراجعه کنید.
در صورتی که با عوارض جدی‌تر این دارو روبرو شدید، حتما باید با پزشک خود مشورت کنید. معمولا این عوارض به دنبال تداخلات دارویی برای بیمار به وجود می‌آیند. در هر صورت باید نسبت به بروز این عوارض که در ادامه‌ی مطلب به آن اشاره کردیم، پیگیری جدی‌تری داشته باشید.
- احساس ضعف یا بی‌حسی؛ خصوصا در یک سمت بدن،
- احساس سنگینی یا درد قفسه سینه،
- علائمی مشابه علائم آنفولانزا مانند تب و لرز، بدن درد و… ،
- بروز علائم افسردگی مانند تغییرات خلق و خو، اختلالات خواب و… ،
- متورم شدن یک یا هر دو پا،
- تنگی نفس یا بروز اختلالات در بینایی، شنوایی و گفتاری.
تداخل دارویی پروژسترون
در صورتی که تحت درمان با پروژسترون هستید، نباید به طور همزمان از یک سری داروهای دیگر استفاده کنید. مصرف این داروها ممکن است با واکنش‌های شدید و منفی بدن روبرو شود. حتما باید قبل از مصرف هر دارویی، پزشک خود را از داروهای قبلی که تحت درمان با آن هستید در جریان بگذارید. خوب است تا بدانید مصرف همزمان بسیاری از داروهای گیاهی یا مکمل‌های رژیمی نیز می‌تواند باعث بروز حساسیت یا واکنش منفی بدنتان شود. پس دقت داشته باشید و هرگز خودسرانه از این داروها استفاده نکنید. لیست این داروها را در ادامه برایتان عنوان می‌کنیم؛
- داروهای مخصوص تشنج مانند کاربامازپین، روفینامید، توپیرامات، باربیتورات و… ،
- آنتی بیوتیک‌هایی مانند سفوروکسیم، سفالوسپورین،
- داروهای مخصوص HIV،
- وارفارین،
- داروهای مهار کننده پروتئاز HIV مثل نویراپین و افاویرنز،
- مخمر سنت جان،
- آسیترتین،
- آمینوگلوتتیمید،
- بکساروتن،
- بوسنتان،
- گریزئوفولوین،
- ریفامایسین‌ها مثل ریفامپین،
- کورتیکواستروئیدهایی مثل پردنیزون و هیدروکورتیزون.
کلام آخر
جالب است تا بدانید Progesterone به مقدار بسیار کمی در بدن آقایان نیز وجود دارد که توسط غدد فوق کلیوی و بیضه‌ها تولید می‌شود. به طور کلی این هورمون زنانه است و در تمام چرخه بلوغ، قاعدگی و بارداری خانم‌ها تاثیر فراوانی می‌گذارد. بهتر است یادآوری کنیم که درصورت بروز هر مشکل هورمونی در بدنتان، اول باید با متخصص زنان ارتباط برقرار کرده و طبق دستور پزشک، به مصرف پروژسترون بپردازید.
