شیوع اضافه وزن و چاقی در همه جهان به‌سرعت در حال افزایش است.چاقی منجر به بروز بیماری‌های مختلف می شود. همچنین شواهد کافی برای ارتباط چاقی و سرطان در انواع خاصی از سرطان‌ها وجود دارد. ما در این مقاله سرطان‌های ناشی از چاقی و اضافه وزن را بررسی می‌کنیم.
تعریف چاقی و اضافه وزن
سازمان جهانی بهداشت (WHO) چاقی و اضافه وزن را به‌عنوان «انباشتگی غیرطبیعی یا بیش از حد چربی در بافت که سلامتی را تحت تاثیر قرار می‌دهد» تعریف می‌کند.
در حال حاضر، معیارهای پذیرفته‌شده برای اضافه وزن و چاقی به شکل زیر است:
- اضافه وزن: شاخص توده بدنی (BMI) بیشتر از 25 کیلوگرم بر مترمربع
- چاقی: شاخص توده بدنی (BMI) بیشتر از 30 کیلوگرم بر مترمربع
چاقی با چندین عامل در شیوه زندگی، از جمله افزایش مصرف غذای پرچرب/پر‌انرژی و کاهش فعالیت بدنی همراه است. چاقی و سرطان به شکل مستقلی از این عوامل با هم مرتبط هستند.
همه‌گیرشناسی
در حال حاضر تخمین‌زده می‌شود که در سراسر جهان 1.1 میلیارد نفر اضافه وزن دارند که حداقل 300 میلیون نفر از آنها چاق هستند.
همچنین، سرطان تقریباً 22 میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می‌دهد که این رقم بالا این بیماری را به یک مشکل عمده بهداشت عمومی تبدیل می‌کند. ارتباط چاقی و سرطان یکی از عواملی است که لزوم رسیدگی به این مشکل را بیش از پیش حیاتی می‌کند.
بیماری‌های ناشی از چاقی را بیشتر بشناسید
ارتباط بین چاقی و سرطان
چند سال پیش، آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان، ارتباط بین چاقی و سرطان را ارزیابی کرد. تمرکز آنها بیشتر بر روی سرطان‌های خاصی مانند سرطان روده بزرگ، سینه زنان (به ویژه زنانی که یائسه بودند)، سرطان‌های آندومتر یا رحم، کلیه و آدنوکارسینوم مری بود. با این حال، سایر سرطان‌های مرتبط با چاقی شامل سرطان لوزالمعده، تخمدان، دهانه رحم و خون است.
مطالعات نشان داده‌اند که در کشورهای اتحادیه اروپا وزن اضافی بدن به طور متوسط عامل 5 درصد از سرطان‌ها است (3.5 درصد در مردان و 6.5 درصد در زنان). این بدان معناست که سالانه 27000 مورد سرطان در مردان و 45000 مورد سرطان در زنان، با چاقی مرتبط است.
چاقی علاوه بر ایجاد سرطان، با افزایش مرگ و میر سرطان‌ها نیز مرتبط است. در یک مطالعه 14 درصد از کل مرگ و میرهای ناشی از سرطان در مردان و 20 درصد در زنان با اضافه وزن در ارتباط بوده است.
ما در این‌جا ارتباط چاقی و سرطان‌های مختلف را بررسی می‌کنیم.
سرطان سینه و چاقی
افزایش وزن در زنان بزرگسال می‌تواند به سرطان سینه منجر شود. خطر ابتلا پس از یائسگی افزایش می‌یابد. این نوع سرطان به ویژه در میان کسانی که هرگز از درمان جایگزین هورمونی استفاده نکرده‌اند، بیشتر است. بنابراین، افرادی که پس از یائسگی از هورمون‌های جایگزین زنانه به شکل دارو و یا مکمل بهره نبرده‌اند با احتمال بیشتری به سرطان پستان مبتلا می‌شوند.
همچنین، اضافه وزن و چاقی خطر عود سرطان سینه پس از درمان و زنده ماندن در صورت ابتلا را کم می‌کند. این موضوع هم در زنانی که یائسه شده‌اند و هم در زنان پیش از یائسگی صادق است.
سرطان آندومتر یا رحم و چاقی
تخمین زده می‌شود که خطر ابتلا به سرطان آندومتر در میان زنان چاق و دارای اضافه وزن، به ترتیب 5 و 2 برابر افزایش یابد.
برخلاف سرطان سینه، به نظر می‌رسد اثر چاقی بر خطر ابتلا به سرطان آندومتر در طول زندگی بزرگسالی ثابت می‌ماند و تحت تأثیر یائسگی قرار نمی‌گیرد. اگر بخواهیم ساده بگوییم، شانس ابتلا به این سرطان در افراد یائسه و غیر یائسه چاق و یا دارای اضافه وزن، برابر است.
یکی از روش‌های موثر برای کاهش وزن انجام جراحی چاقی است که باید حتما توسط جراح چاقی متخصص انجام شود.
سرطان روده بزرگ و راست روده و چاقی
مطالعاتی وجود دارد که سرطان روده را با چاقی مرتبط می‌کند. به نظر می‌رسد افراد چاق و دارای اضافه وزن 1.2 تا 2 برابر بیشتر از سایر افراد جامعه به این نوع سرطان مبتلا می‌شوند.
چاقی ممکن است منجر به ایجاد سرطان کولورکتال شود و باعث عود پولیپ‌های آدنوماتوز شود که پیش‌سازهای بارز سرطان روده محسوب می‌شوند.
سرطان کولورکتال سرطانی است که قسمت انتهایی روده بزرگ و مقعد را درگیر می‌کند. پولیپ‌های آدنوماتوز هم برجستگی‌های غده‌مانندی هستند که بر روی مخاط داخلی روده ایجاد می‌شوند و می‌توانند به سرعت سرطانی شوند.
بنابراین، افرادی که از نظر ژنتیکی شانس بالایی برای ابتلا به این نوع سرطان دارند، باید وزن خود را در محدوده نرمال حفظ کنند.
سرطان کلیه و چاقی
زنانی که BMI بالا دارند، در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان کلیه هستند. فرقی نمی‌کند که آنها سایر عوامل آسیب‌زننده به کلیه مانند فشار خون بالا و یا دیابت را داشته باشند و یا نه، در هر حال خود چاقی سبب افزایش ابتلا به این نوع سرطان می‌شود.
سرطان مری و چاقی
مطالعاتی که در کشورهای غربی درباره ارتباط چاقی و سرطان انجام شده است، نشان می‌دهد که احتمال بروز سرطان مری با چاق‌شدن افراد افزایش می‌یابد. مطالعات نشان می‌دهند که با افزایش BMI، خطر آدنوکارسینوم مری 2 تا 3 برابر افزایش می‌یابد.
در مورد این‌که چگونه چاقی با این سرطان مرتبط است، بحث‌های مختلفی وجود دارد که یکی از آنها مربوط به رفلاکس معده به مری است. افرادی که چاق هستند، به‌دلیل فشار بافت چربی به دیافراگم، معمولا دارای دریچه معده ضعیف‌تری هستند. این بدان معنا است که اسید معده با احتمال بیشتری می‌تواند وارد مری شود. از آنجا که مری بافت محافظی در برابر اسید معده ندارد، به سرعت تحت‌تاثیر قرار گرفته و به اصطلاح می‌سوزد. مواجهه مکرر مری با اسید معده، یکی از عواملی است که می‌تواند توجیه‌کننده خطر بیشتر ابتلای افراد چاق به سرطان مری باشد.
سرطان پروستات و چاقی
آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان پس از بررسی ارتباط چاقی و سرطان پروستات، هیچ ارتباط مستقیمی بین بروز این سرطان و چاقی پیدا نکرده است. با این حال، بین چاقی و پیشرفت سرطان ارتباط وجود دارد. به عبارت دیگر، سرطان در افرادی که چاق هستند با سرعت بیشتری پیشرفت می‌کند.
سرطان کیسه صفرا و چاقی
خطر ابتلا به سرطان کیسه صفرا در افراد دارای اضافه وزن دو برابر افزایش می‌یابد. اضافه وزن همچنین، با خطر مرگ ناشی از سرطان کیسه صفرا در مردان و زنان مرتبط است.
در مورد ارتباط سنگ کیسه صفرا و چاقی بیشتر بدانید
سخن آخر
چاقی و سرطان کاملا به هم مرتبط هستند. ارتباط بین چاقی و سرطان‌های مختلف در مطالعات گوناگونی بررسی شده است. این مطالعات نشان‌دهنده این هستند که برخی از سرطان‌ها مانند سرطان روده، مری، کلیه، پستان، کیسه صفرا و رحم به‌طور واضحی با چاقی و اضافه وزن در ارتباط هستند. در مورد برخی از سرطان‌ها مانند سرطان پروستات نیز، اگرچه ایجاد سرطان با چاقی ارتباطی ندارد اما پیشرفت آن تا حد زیادی تحت تاثیر وزن اضافه است.
با توجه به ارتباط چاقی و سرطان، اهمیت زیادی دارد که وزن خود را در محدوده نرمال حفظ نمایید. در مواردی که چاقی مفرط وجود دارد، جراحی برای کوچک‌کردن معده و کمک به کاهش وزن ضروری و یا به عبارتی حیاتی است. چاقی‌های کمتر با استفاده از رژیم غذایی و ورزش قابل اصلاح هستند.
