نەشتەرگەری باریاتریک چییە؟
ئەمڕۆ قەڵەوی یەکێکە لە کێشە گەورەکانی پەیوەست بە تەندروستی لە جیهاندا و یەک لەسەر پێنجی دانیشتوانی جیهان تێوەگلاون، قەڵەوی و کێشی زیادە تێکچوونی میتابۆلیزمە و هۆکاری زۆر نەخۆشییە، لەوانەش نەخۆشی شەکرە جۆری دووەم و هەندێک شێرپەنجە. و کێشەکانی دڵ و خوێنبەرەکان و…
ئەو کەسانەی ڕێژەی بارستەی جەستەیان (BMI) زیاتر لە 30 یە، بەدەست قەڵەویەوە دەناڵێنن و لە ئەنجامدا هەوڵدان بۆ داهێنانی شێوازی جیاواز بۆ یارمەتیدانی چارەسەرکردنی ئەو کەسانە یەکێکە لە ئامانجەکانی زانستی پزیشکی.
بەدڵنیاییەوە تۆ یەکێکیت لەو کەسانەی کە شێوازە جیاوازەکانی دابەزاندنی کێشت تاقیکردۆتەوە، وەکو ڕێجیمێکی جۆراوجۆر یان وەرزشی جیاواز بۆ دابەزاندنی کێش و ڕزگاربوون لە قەڵەوی.
بەکارهێنانی ئەم ڕێگایانە سادەترین و باوترین ڕێگایە بۆ دابەزاندنی کێش و لاوازکردن، بەڵام بۆ زۆر کەس ناگونجێت کە حاڵەتی جیاواز و تایبەتیان هەیە، لەم بوارەدا نەشتەرگەری باریاتریک وەڵامێکی دروستە بۆ چارەسەرکردنی کێشەی قەڵەوی.
بینینی نمونەی نەشتەرگەرییەکانی قۆڵی گەدە
جۆرەکانی نەشتەرگەری قەڵەوی چین؟
نەشتەرگەری قەڵەوی یان لاوازکردن جۆری جیاواز لەخۆدەگرێت، گرنگترینیان ئەمانەن:
- نەشتەرگەری بەستنی گەدە
- نەشتەرگەری بای پاسی گەدە
- نەشتەرگەری قۆڵی گەدە
کە نەشتەرگەری قۆڵ و نەشتەرگەری بای پاس لە باوترین و نوێترین شێوازەکانی نەشتەرگەریدان.هەریەکێک لەو ڕێگایانەی باسکراون هەندێک سوودی هەیە، کە بەپێی بارودۆخەکانت لە ڕاوێژکاری پێش نەشتەرگەری و پشکنینی وردی تایبەتمەندییە ناوازەکان پزیشکی نەشتەرگەریت پێشنیاری… باشترین شێواز بۆ تۆ
ڕوونکردنەوەی دکتۆر زەندی سەبارەت بە نەشتەرگەری باریاتریک
نەشتەرگەری بچووکی ناوخۆیی چییە؟
نەشتەرگەرییەکانی کەمکردنەوەی جەستە بەگشتی بریتین لە نەشتەرگەری بچووکی ناوخۆیی و نەشتەرگەری بچووکی ناخۆجێی.
نەشتەرگەرییە ناوخۆییەکان پەیوەستن بە دابەزاندنی کێش لە بەشێکی دیاریکراوی جەستەدا، وەک دەموچاو، سک، لاوەکی و هتد، کە بریتین لە لابردنی چەوری بە ڕێگەی ئامێرێک لە خاڵی خوازراو یان نەشتەرگەری بنیاتنانەوەی ناوچەی دڵخواز. ئەم جۆرە نەشتەرگەریانە بۆ نموونە بریتین لە نەشتەرگەری چەوری و نەشتەرگەری گۆڕینی سک.
نەشتەرگەری ناخۆجێی بۆ ئەو کەسانە ئەنجام دەدرێت کە بەدەست قەڵەویەوە دەناڵێنن و کێشیان زیادە. ئەم جۆرە نەشتەرگەریانە بریتین لە نەشتەرگەری گۆڕینی ئەناتۆمی کۆئەندامی هەرس، کە پرۆسەی دابەزاندنی کێش دەست پێدەکات، نەشتەرگەری باریاتریکی گۆڕانکارییەکی ژیان دەگۆڕێت بۆ ئەو کەسانەی کە کێشەیان لەگەڵ قەڵەوی وەک نەخۆشییەک هەیە. جگە لە گۆڕانکاری گرنگ لە ڕوخسار و زیادبوونی متمانە بەخۆبوون (کەسێکی قەڵەو کە خەمناک و شەرمن و کەسێکی لەشجوانی و ڕووخسارێکی کراوە و دڵخۆش) لە مرۆڤدا، ڕێگەیەکی گونجاوە بۆ دابەزاندنی کێش لە ماوەیەکی کورتدا .
نەشتەرگەری باریاتیک بۆ کێ گونجاوە؟
بەگشتی ئەو کەسانەی کە ڕێژەی بارستەی جەستەیان (BMI) لە سەرووی 35 یان زیاترە لە 45 کیلۆگرام کێشی زیادە، کاندیدی باشن بۆ نەشتەرگەری بچووکی جەستە. جگە لەوەش ئەو کەسانەی کە پێوەرەکانی بارستەی جەستەیان (BMI) لە نێوان ٣٠ بۆ ٣٥ ساڵدایە و بەدەست نەخۆشی شەکرەی جۆری دووەم و وەستانی هەناسەدان لە کاتی خەودا و نەخۆشییەکانی دڵ و خوێنبەرەکاندا دەناڵێنن، هەروەها سوودێکی زۆریان لە نەشتەرگەری کەمکردنەوەی جەستە وەردەگرن.
سوودەکانی نەشتەرگەری باریاتریک چین؟
بۆ ئەو کەسانەی کە لەگەڵ قەڵەوی وەک نەخۆشییەک کێشەیان هەیە، نەشتەرگەری باریاتریک گۆڕانکارییەکی ژیان دەگۆڕێت. جگە لە گۆڕانکاری گرنگ لە ڕوخسار و زیادبوونی متمانە بەخۆبوون (کەسێکی قەڵەو کە خەمناک و شەرمن و کەسێکی لەشجوانی و ڕووخسارێکی کراوە و دڵخۆش) لە مرۆڤدا، ڕێگەیەکی گونجاوە بۆ دابەزاندنی کێش لە ماوەیەکی کورتدا .
ئەم شێوازە بژاردەیەکی گونجاوە بۆ ئەو کەسانەی کە ماوەیەکی زۆرە هەوڵی دابەزاندنی کێشیان دەدەن و بێ هیوا بوون. هەروەها کارکردنی دڵ و هەناسەدان باشتر دەکات و کۆنتڕۆڵکردنی شەکر باشتر دەکات و ئازاری جومگەکان کەمدەکاتەوە کە بەهۆی کێشی زۆر لە کەسانی کێشی زیادەدا دروست دەبێت.
جگە لەوەش، بە پشتبەستن بە لێکۆڵینەوەکانی ئەم دواییە، نەشتەرگەری باریاتیک سوودی هەیە لە چارەسەرکردنی نەزۆکی لە کەسانی قەڵەو و کێشی زیادەدا و ئەگەری منداڵبوون لەم کەسانەدا زیاد دەکات.
بەکارهێنانی شێوازی نوێی نەشتەرگەری وەکو لاپارۆسکۆپی بووەتە هۆی ئەوەی کە ماوەی چاکبوونەوە دوای نەشتەرگەرییەکە کورت بێت و مرۆڤەکان دوای ٢ بۆ ٤ هەفتە بگەڕێنەوە ئاستی چالاکیی پێشووی خۆیان، هەروەها بەکارهێنانی ئەم ڕێگایانە لە ڕووی جوانکارییەوە دڵخۆشکەرە، کەمترین ڕێژەی هەیە لە پەڵە و دانانی بڕین.
ئەم شێوازە بژاردەیەکی گونجاوە بۆ ئەو کەسانەی کە ماوەیەکی زۆرە هەوڵی دابەزاندنی کێشیان دەدەن و بێ هیوا بوون. هەروەها کارکردنی دڵ و هەناسەدان باشتر دەکات و کۆنتڕۆڵکردنی شەکر باشتر دەکات و ئازاری جومگەکان کەمدەکاتەوە کە بەهۆی کێشی زۆر لە کەسانی کێشی زیادەدا دروست دەبێت.
جگە لەوەش، بە پشتبەستن بە لێکۆڵینەوەکانی ئەم دواییە، نەشتەرگەری باریاتیک سوودی هەیە لە چارەسەرکردنی نەزۆکی لە کەسانی قەڵەو و کێشی زیادەدا و ئەگەری منداڵبوون لەم کەسانەدا زیاد دەکات.
بەکارهێنانی شێوازی نوێی نەشتەرگەری وەکو لاپارۆسکۆپی بووەتە هۆی ئەوەی کە ماوەی چاکبوونەوە دوای نەشتەرگەرییەکە کورت بێت و مرۆڤەکان دوای ٢ بۆ ٤ هەفتە بگەڕێنەوە ئاستی چالاکیی پێشووی خۆیان، هەروەها بەکارهێنانی ئەم ڕێگایانە لە ڕووی جوانکارییەوە دڵخۆشکەرە، کەمترین ڕێژەی هەیە لە پەڵە و دانانی بڕین.
چۆن نەشتەرگەری کێشی جەستە کەم دەکاتەوە؟
بەپێی جۆری نەشتەرگەرییەکە، نەشتەرگەرییەکانی قەڵەوی دەبێتە هۆی دابەزاندنی کێش بە میکانیزمی جیاواز کە بەهۆی گۆڕانکاری ئەناتۆمی لە کۆئەندامی هەرسدا دروست دەبێت. کەمکردنەوەی قەبارەی گەدە دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی بڕی خواردن و زوو تێربوون و دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی کێشی کەسەکە. هەروەها بای پاسی بەشێک لە ڕیخۆڵە دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی هەڵمژینی کالۆری و دەبێتە هۆی دابەزاندنی کێش.
بەشێوەیەکی گشتی بە لابردنی بەشێک لە گەدە و دواتر گۆڕانکارییە هۆرمۆنییەکان کە بەهۆیەوە دروست دەبێت و کاریگەری لەسەر بەشەکانی تری لەش، دەبێتە هۆی تێربوونی پێشوەختە، ئەمەش دەبێتە هۆی کەمبوونەوەی وەرگرتنی خۆراک و دابەزاندنی کێش.
نەشتەرگەری باریاتریک چەندە؟
تێچووی نەشتەرگەری باریاتریک بە چەندین هۆکار دیاری دەکرێت.
لە نێو ئەو شتانەدا دەتوانیت ئاماژە بە بیمەی تەندروستی بنەڕەتی و تەواوکەری خۆت بکەیت، هەروەها جۆری نەشتەرگەرییەکە یەکێکە لە هۆکارە گرنگەکان بۆ دیاریکردنی تێچووی.
بەو پێیەی نەشتەرگەری و ئەنجامەکەی و بڕی ئاڵۆزییەکانی دوای ئەوە پەیوەندی بە بڕێکی زۆرەوە هەیە لەگەڵ کەرەستە و کەرەستەی بەکارهێنراو و لێهاتوویی پزیشکی نەشتەرگەری، بۆیە بەکارهێنانی باشترین کەرەستە و ئامێرەکان یەکێکە لە هۆکارە گرنگەکان بۆ دیاریکردنی تێچووی نەشتەرگەرییەکە.
بەهۆی نەبوونی ئامێری کوالیتی زۆر کەس ئامێر و کەرەستەی چینی کوالیتی نزمیان گۆڕیوە بەمەبەستی کەمکردنەوەی تێچوونەکان، بە ئەزموون و لێهاتوویی بەرزی پزیشکی نەشتەرگەری باشترین ئەنجام بەدەست دەهێنین بە کەمترین ئاڵۆزی بۆ ئێوە.
لە پێوەندی لەگەڵ ئەم بابەتەدا پێویستە بڵێین بەپێی جۆری بیمەی بنەڕەتی و تەواوکەرەکەت و هەروەها بڕی قەڵەوی یان ئاڵۆزییەکانی کە تۆی تێدایە، دەتوانرێت بڵێین کە تێچوونەکان لەلایەن کۆمپانیاکانی بیمەوە دەدرێت.
پزیشکی نەشتەرگەری گونجاو بۆ ئەنجامدانی نەشتەرگەری باریاتریک دەبێت لێهاتوویی خوازراو لەم نەشتەرگەرییەدا هەبێت.
ئەنجامدانی ژمارەیەکی قبوڵکراو لە نەشتەرگەرییەکانی گەدە و ڕیخۆڵە لە ساڵێکدا و مێژوویەکی درەوشاوە لە نەشتەرگەرییە ئەنجامدراوەکاندا و ڕێژەیەکی کەمی ئاڵۆزییەکانی دوای نەشتەرگەری تایبەتمەندییەکانی دیکەی پزیشکی نەشتەرگەری بەناوبانگن.
جگە لەوەش بەکارهێنانی باشترین کەرەستە و ئامرازەکان لە نەشتەرگەریدا یەکێکە لە تایبەتمەندییە گرنگەکانی پزیشکی نەشتەرگەری باش.
وەک هەر نەشتەرگەرییەکی تر، نەشتەرگەری باریاتریکیش مەترسی و ئەگەری ئاڵۆزییەکانی دوای نەشتەرگەرییەکەی هەیە.
بەڵام زۆربەی ئەم کاریگەرییە لاوەکیانە کۆنتڕۆڵ دەکرێن. بە بەکارهێنانی باوترین ڕێگاکانی جیهان و بەکارهێنانی شێوازی لاپارۆسکۆپی کە کەمترین بڕی بڕینی نەشتەرگەری هەیە، لێهاتوویی بەرزی پزیشکی نەشتەرگەری لە ئەنجامدانی نەشتەرگەری و بەکارهێنانی باشترین ئامراز و کەرەستە لە ئەنجامدانی نەشتەرگەری، هەروەها بە شێوەیەکی ڕێکوپێک و بە تەواوی ڕەچاوکردنی ڕاسپاردەکان ئاڵۆزییەکان کەم دەبنەوە و باشترین ئەنجام بەدەست دێت.
وەڵامی ئەم پرسیارە دەبێت بەڵێ بێت!!! قەڵەوی و کێشی زیادە نەخۆشییەکی میتابۆلیکییە کە میتابۆلیزمی لەش کەم دەبێتەوە و لە ئەنجامدا زۆربەی کالۆری بەکارهێنراو دەگۆڕێت بۆ چەوری هەڵگیراو، بە ئەنجامدانی نەشتەرگەری باریاتریک، جگە لە کەمکردنەوەی کالۆری بەکارهێنراو و ڕێژەی مژینی، گۆڕانی هۆرمۆنەکان زیادبوونی میتابۆلیزم کە دەبێتە هۆی دابەزاندنی کێش.
دوای نەشتەرگەری و دەرچوون لە نەخۆشخانە، خواردنی خۆراک بۆ ماوەیەک لە شێوەی شلەمەنیدایە، پاشان ماددە ڕەقەکانیش ڕێگەی پێدەدرێت. بەشێوەیەکی گشتی دوای نەشتەرگەری گۆڕانکارییەکی سنووردار لە خووی خواردندا هەیە، بەڵام پێویستە بە هەڵوێستێکی ئەرێنی سەیری ئەم بابەتە بکرێت بەرامبەر گۆڕانکارییەکان، چونکە ئەم گۆڕانکاریانە زۆر قورس نین و دوای ماوەیەک بۆ مرۆڤ ئاسایی دەبنەوە.
پێش نەشتەرگەرییەکە کۆمەڵێک ڕێکار پێویستە، لەوانە هەندێک پشکنینی خوێن، ڕاوێژکردن لەگەڵ پزیشکانی دڵ و بێهۆشکەر، هەروەها کۆمەڵێک ئامادەکاری خۆراکی پێویست چەند ڕۆژێک پێش نەشتەرگەرییەکە.
بەشێوەیەکی گشتی هیچ بەربەستێک لەبەردەم دووگیانیدا نییە بۆ ئەو کەسەی نەشتەرگەری باریاتیکی بۆ کراوە، دوای نەشتەرگەرییەکە بەزۆری لە نێوان ١٢ بۆ ١٨ مانگ دەخایەنێت تا کەسەکە بتوانێت دووگیان بێت و دوای ئەم ماوەیەش کەسەکە دەتوانێت دووگیان بێت ئاسایی.
دوای نەشتەرگەری، پێویستە دەرمانی کۆنترۆڵکردنی ترشی گەدە وەک ئۆمێپرازۆڵ یان پانتۆپرازۆڵ بۆ ماوەیەکی کاتی بەکاربهێنرێت. جگە لەوەش بەکارهێنانی کالیسیۆم و مالتی ڤیتامینەکانیش پێشنیار دەکرێت بۆ ڕێگریکردن لە کەمی ڤیتامینەکان.
بەڵێ، نەشتەرگەری باریاتریک ڕۆڵێکی زۆر دیار دەگێڕێت لە چارەسەرکردنی جۆری دووەمی شەکرە.
مەترسی نەشتەرگەری باریاتریک بە شێوازی نوێ زۆر کەمە و یەکسانە بە نەشتەرگەری میزڵدان.
بەهۆی بەکارهێنانی شێوازی نوێیەوە تەنها ٣ بۆ ٥ کونە زۆر بچووک هەیە کە بە ئەگەرێکی زۆرەوە نامێنێت.
ماوەی چاکبوونەوە لە نەشتەرگەری باریاتریکدا بە شێوازە نوێیەکە زۆر کورتە و دەتوانرێت چالاکییە سووکەکان دوای ٢ هەفتە ئەنجام بدرێت.
ئەمڕۆ ٢ جۆر نەشتەرگەری گەدە زۆرترین بەکاردەهێنرێت: نەشتەرگەری قۆڵی گەدە و نەشتەرگەری بای پاسی گەدە.